Του Ορέστη Καλογήρου*
Τις ημέρες αυτές επανήλθε δραματικά η συζήτηση για τη μεγάλη πληγή της φοροδιαφυγής. Η φοροδιαφυγή συνδέεται με παράνομες ή ημιπαράνομες δραστηριότητες, με την εισφοροδιαφυγή, με την αυθαίρετη δόμηση, με το λαθρεμπόριο, με τη μαύρη οικονομία.
Δημιουργεί μια κουλτούρα ανομίας, είναι μια αντικοινωνική συμπεριφορά. Η φοροδιαφυγή στερεί πολύτιμους κοινωνικούς πόρους από τα παιδιά μας. Τα στρώματα που φοροδιαφεύγουν έχουν ισχυρή πρόσβαση και ισχυρή εκπροσώπηση στο πολιτικό σύστημα. Μια πρόσφατη έρευνα ελλήνων οικονομολόγων στο πανεπιστήμιο του Σικάγου για τη χώρα μας έδειξε ότι τα σκήπτρα της φοροδιαφυγής κρατούν τα πέντε επαγγέλματα, που κυριαρχούν μεταξύ των βουλευτών του ελληνικού κοινοβουλίου! Αυτό αποτελεί στοιχείο αλλοίωσης του δημοκρατικού πολιτεύματος. Ακόμη και στο ρεπουμπλικανικό κράτος των ΗΠΑ η φοροδιαφυγή θεωρείται έγκλημα. Ένα ευνομούμενο κράτος οφείλει να παρέχει υψηλού επιπέδου υπηρεσίες τουλάχιστον στην Υγεία, την Παιδεία και την Ασφάλεια. Χωρίς σοβαρά φορολογικά έσοδα και χωρίς φορολογική ισονομία, δεν μπορεί να γίνει αυτό.
Δεν είναι ανεκτό κάποιοι να πληρώνουν φόρους, ώστε να συντηρούν τον παράνομο πλουτισμό κάποιων άλλων. Δύο είναι τα βασικά επιχειρήματα όσων φοροδιαφεύγουν, είτε ότι δεν μπορούν να τα βγάλουν πέρα είτε ότι το κράτος σπαταλά τους φόρους. Όμως ένας επιχειρηματίας ή ένας ελεύθερος επαγγελματίας που φοροδιαφεύγει, “επειδή δεν βγαίνει”, είναι ακόμη ένας δημόσιος υπάλληλος. Στην πραγματικότητα το εισόδημά του επιδοτείται από το κράτος διά της ανοχής της φοροδιαφυγής. Και αυτοί που “δεν πληρώνουν” φόρους επειδή είναι σπάταλο το κράτος, είναι σαν εκείνους που παρκάρουν στις ράμπες αναπήρων, επειδή “το κράτος” δεν έχει φτιάξει θέσεις πάρκιγκ… Πρόσφατα, ο γενικός γραμματέας Πληροφοριακών Συστημάτων Χάρης Θεοχάρης διατύπωσε επτά απλές μεταρρυθμιστικές προτάσεις για ένα σύγχρονο και αποτελεσματικό φοροεισπρακτικό μηχανισμό.
Οι κυριότερες αφορούν ηλεκτρονικές δηλώσεις και ηλεκτρονικές πληρωμές παντού, συλλογή και αξιοποίηση στοιχείων τρίτων φορέων (τράπεζες, ασφαλιστικές, εταιρείες ενέργειας και ύδρευσης κ.ά.), κατηγοριοποίηση κατά είδος δραστηριότητας (λαθρεμπορία καυσίμων, πολυεθνικές, νέες επιχειρήσεις κτλ.), μέγεθος φορολογουμένου (μεγάλοι φορολογούμενοι ή οφειλέτες κοκ) και στάδιο διαδικασίας (συμμόρφωση στην υποβολή, υπενθύμιση οφειλών, νέα ληξιπρόθεσμα κτλ.), ελεγκτικές διαδικασίες χωρίς επαφή με τον φορολογούμενο. Την ώρα που γραφόταν αυτό το σημείωμα μια εξωφρενική είδηση διέτρεχε το διαδίκτυο.
Η Αστυνομική Διεύθυνση Πειραιά διέταξε τη μετάθεση του διοικητή του αστυνομικού τμήματος Ύδρας και χρειάστηκε να παρέμβει ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη Νίκος Δένδιας για να μη μετατεθεί. Προφανώς, ο υπουργός θορυβήθηκε από τις αντιδράσεις διεθνών μέσων που συσχέτιζαν τη μετάθεση του διοικητή με τη συνδρομή που παρείχε στο ΣΔΟΕ για τον έλεγχο και τη σύλληψη των ιδιοκτητών ταβέρνας. Η πάταξη της φοροδιαφυγής προϋποθέτει πολιτική βούληση και σύγκρουση. Οι συνεπείς φορολογούμενοι πρέπει να το απαιτήσουν δυναμικά από τους πολιτικούς που ψηφίζουν.
*Ο Ορέστης Καλογήρου είναι καθηγητής στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης