Του Μελέτη Ρεντούμη*
Οι ΗΠΑ από την πλευρά τους ομοίως με την πολιτική νομισματικής χαλάρωσης έχει καταφέρει να κρατήσει σε χαμηλά επίπεδα το δολάριο αυξάνοντας την ανταγωνιστικότητά της και απολαμβάνει τρία χρόνια ανάπτυξης αλλά και μείωση της ανεργίας.
Είναι γεγονός ότι παρατηρώντας τις εξελίξεις και τις τάσεις στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, όσον αφορά την παγκόσμια οικονομία, μιλάμε πλέον για ένα κόσμο δύο ταχυτήτων μεν, αλλά στενά αλληλοεξαρτώμενο δε.
Αυτή την στιγμή ο τρόπος αντιμετώπισης της οικονομικής κρίσης, είναι εκ διαμέτρου αντίθετος στις ΗΠΑ αλλά και στην Ιαπωνία, σε σχέση με την ΕΕ και την ευρωζώνη. Ο βασικός λόγος είναι πέραν της δημοσιονομικής προσαρμογής που σε μεγάλο βαθμό είναι απαραίτητη για την μείωση των ελλειμμάτων, η νομισματική πολιτική.
Ο τρόπος δηλαδή άσκησης της εν λόγω πολιτικής από την FED και από την Κεντρική Τράπεζα της Ιαπωνίας είναι τελείως διαφορετικός από αυτήν που ασκείται από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.
Πιο συγκεκριμένα με αύξηση κρατικών δαπανών και μεγάλη παροχή ρευστότητας προσπαθούν να πετύχουν περισσότερη ανάπτυξη τόσο οι Ηνωμένες Πολιτείες όσο και η Ιαπωνία, που τυπώνουν μεγάλες ποσότητες χαρτονομισμάτων, αυξάνοντας την προσφορά χρήματος, με αποτέλεσμα την σταδιακή μείωση των επιτοκίων χορηγήσεων, την αύξηση των επενδύσεων, την τόνωση της συνολικής ενεργής ζήτησης και τελικά την αύξηση της απασχόλησης.
Την ίδια ώρα η Ευρώπη ακολουθεί αντίθετο δρόμο, αφού επιμένει σε πολιτικές ισχυρής λιτότητας χωρίς αντίδοτο, μέσω σκληρής νομισματικής πολιτικής, γεγονός που συνεχίζει τον φαύλο κύκλο της ύφεσης και της ανεργίας στην ευρωζώνη αλλά και συνολικά στην ΕΕ.
Ποιες είναι τελικά όμως οι συνέπειες της νομισματικής χαλάρωσης; Η Ιαπωνία, που έχει αναθεωρήσει την πολιτική της και ακολουθεί πλέον αυτή των ΗΠΑ, έχει την σύμφωνη γνώμη του ΔΝΤ το οποίο σταδιακά αναθεωρεί τα δόγματα αυστηρής λιτότητας, όπως έχει φανεί πρόσφατα και στις θέσεις του για τα μέτρα του μνημονίου στην Ελλάδα. Ετσι λοιπόν η Ιαπωνία πουλώντας πρακτικά γιεν, μειώνει δραματικά την ισοτιμία του με το δολάριο και το ευρώ, με αποτέλεσμα οι αγορές να στρέφονται σε αγορές κρατικών ομολόγων της ευρωζώνης κυρίως της Γαλλίας και της Ιταλίας, τα οποία βρίσκουν σε χαμηλότερες τιμές και τα θεωρούν επενδυτικές ευκαιρίες.
Οι ΗΠΑ από την πλευρά τους ομοίως με την πολιτική νομισματικής χαλάρωσης έχει καταφέρει να κρατήσει σε χαμηλά επίπεδα το δολάριο αυξάνοντας την ανταγωνιστικότητά της και απολαμβάνει τρία χρόνια ανάπτυξης αλλά και μείωση της ανεργίας.
Για να δούμε τις διαφορές, ας αναλογιστούμε ότι η ΕΚΤ έχει αφήσει αμετάβλητο το βασικό επιτόκιο στο 0.75, χωρίς να προχωρά σε μεγάλες αγορές ομολόγων, συνεχίζοντας απλά ενέσεις ρευστότητας προς τις τράπεζες. Παράλληλα όμως η FED κάνει μαζικές αγορές κρατικών ομολόγων εδώ και πέντε χρόνια, τροφοδοτώντας ήδη την οικονομία με 1,6 τρισ. δολάρια. Παρόμοια πολιτική ακολουθεί η Ιαπωνία η οποία αποφάσισε να ρίξει στην οικονομία της στα επόμενα δύο χρόνια 1,4 τρισ. δολ. σε μια προσπάθεια εξόδου από την δεκαπενταετή στασιμότητα και τον αποπληθωρισμό, ο οποίος αρχίζει δυστυχώς να εμφανίζεται και στην Ελλάδα πλέον.
Με 105% του ΑΕΠ χρέος το 2012 οι ΗΠΑ έχουν ανάπτυξη 2%, ενώ η Ευρωζώνη με 90% χρέος ως προς το ΑΕΠ έχει ύφεση 0,4%. Η Ιαπωνία που αποφάσισε να κινηθεί επιθετικά τυπώνοντας χρήμα, μετά από αρκετά χρόνια, είδε το χρέος της ν’ανέρχεται στο 235% ως προς το ΑΕΠ το 2012 για να πετύχει ανάπτυξη 2% στο τέλος του 2012 μέσω νομισματικής χαλάρωσης.
Με βάση τα παραπάνω απαιτείται άμεσα μια συντονισμένη πολιτική ΕΚΤ και κρατών μελών με την συμφωνία των Βρυξελλών, ώστε άμεσα να ενισχυθούν συγκεκριμένοι τομείς της ευρωπαϊκής οικονομίας και να γίνει ανταγωνιστικότερο το ευρώ, πριν καταρρεύσουν οι εξαγωγές συνολικά και παρασύρουν όλα τα μνημόνια και τελικά την τύχη του ευρώ μαζί.
*Ο Μελέτης Ρεντούμης είναι οικονομολόγος τραπεζικός, και μέλος της Πολιτικής Γραμματείας της Δυναμικής Ελλάδας.