Του Κωνσταντίνου Χλωμούδη*
Η ασθενική αναφορά σε ένα Αρχηγείο που έχει την ευθύνη να παρακολουθεί τις υπηρεσίες του και την σωστή εκπλήρωση των καθηκόντων συνολικά του Υπουργείου, είναι χαρακτηριστική της αντίληψης για ένα στρατιωτικοποιημένο Υπουργείο
Κυριολεκτώντας ο τίτλος του Νομοσχεδίου θα έπρεπε να είναι: “Διάλυση ενός Αρχηγείου και άλλες διατάξεις…”Υπηρεσίες όπως η ναυτική εκπαίδευση, η ναυτική εργασία, οι θαλάσσιες συγκοινωνίες κλπ, σύμφωνα με το άρθρο 6 υπάγονται σε στρατιωτική ιεραρχία, γεγονός μοναδικό σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση και τον κόσμο.
Υπάρχουν πράγματι κεφάλαια στο Νομοσχέδιο που διευθετούν, τακτοποιούν και επιλύουν προβλήματα σε θετική κατεύθυνση. Ο πυρήνας όμως και η βασική ταυτότητα αυτού του Νομοσχεδίου είναι η κατάργηση σημαντικού μέρους των διατάξεων του Ν.3922/11 που αποτελεί Ιδρυτικό Νόμο για το Λιμενικό Σώμα- Ελληνική Ακτοφυλακή.
Η ασθενική αναφορά σε ένα Αρχηγείο που έχει την ευθύνη να παρακολουθεί τις υπηρεσίες του και την σωστή εκπλήρωση των καθηκόντων συνολικά του Υπουργείου, είναι χαρακτηριστική της αντίληψης για ένα στρατιωτικοποιημένο Υπουργείο.
Η αναφορά ότι στις διεθνείς σχέσεις του Λιμενικού Σώματος θα χρησιμοποιείται ο αγγλικός όρος “Hellenic Coast Guard” και όπου στην κείμενη νομοθεσία αναφέρεται ο όρος “Λιμενικό Σώμα- Ελληνική Ακτοφυλακή” θα νοείται εφεξής “Λιμενικό Σώμα” δεν είναι απλό παιχνίδι με τις λέξεις, αλλά διασφάλιση της επικράτησης της πλέον συντηρητικής αντίληψης για την οργάνωση του κράτους σε έναν κατεξοχήν αναπτυξιακό τομέα.
Η συμπερίληψη στην αποστολή του Λ.Σ. θεμάτων που αφορούν στην “υποστήριξη” της εμπορικής ναυτιλίας σε τομείς όπως α) η διαμόρφωση και η παρακολούθηση του θεσμικού πλαισίου λειτουργίας της εμπορικής ναυτιλίας, β) τι συνθήκες εργασίας των ναυτικών επί των πλοίων, γ) την ναυτική εκπαίδευση, δ) την παρακολούθηση των διεθνών εξελίξεων (!) για τη ναυτιλία, ε) την συμμετοχή στις εργασίες των σχετικών με τη ναυτιλία διεθνών οργανισμών (!) και οργάνων της ΕΕ για την υποστήριξη (!) των Ελληνικών θέσεων κλπ. είναι η επιστροφή σε μια περίοδο λειτουργίας «Στρατιωτικού» καθεστώτος…
Εποπτεία επιχειρηματικής δραστηριότητας υψηλών προϋπολογισμών από στρατιωτικό σώμα… Απογύμνωση του Λιμενικού Σώματος από την βασική του υπαρξιακή του αναφορά, την ΑΚΤΟΦΥΛΑΚΗ… Στρατιωτικοποίηση της ναυτιλίας, αλλά και συνολικά και του τομέα της θαλάσσιας οικονομίας, σε μια στιγμή μάλιστα που, με τη διακήρυξη της Λεμεσού, η Ευρώπη προχωράει στην “Ολοκληρωμένη Πολιτική για τους Ωκεανούς και της Θάλασσες”… Υπηρεσίες όπως η ναυτική εκπαίδευση, η ναυτική εργασία, οι θαλάσσιες συγκοινωνίες κλπ, σύμφωνα με το άρθρο 6 υπάγονται σε στρατιωτική ιεραρχία, γεγονός μοναδικό σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση και τον κόσμο….
Πρόταση Α.
Συνίσταται Υπηρεσία Διεθνούς Εκπροσώπησης, με κατάλληλα κατηρτισμένο πολιτικό προσωπικό, υψηλής εξειδίκευσης. Σκοπός αυτής, εκτός των άλλων, θα είναι η προετοιμασία των εθνικών θέσεων και η εκπροσώπηση με συνέχεια και συνέπεια της χώρας στα διεθνή όργανα (ΙΜΟ, ΕΕ κλπ) και διασκέψεις τις σχετικές με τα της θαλάσσιας οικονομίας και ιδιαιτέρως με τα της ναυτιλίας, συμπεριλαμβανομένων και των προτάσεων για την εναρμόνιση της εθνικής νομοθεσίας με τις υποχρεώσεις μας προς τις διεθνείς συμβάσεις.
Για τη “Στρατηγική ανάπτυξης εθνικού λιμενικού συστήματος”.
1.Έχει ως πρόταση την λειτουργία της ΓΓΛΠ & Ναυτιλιακών Επενδύσεων. Ο όρος όμως «Ναυτιλιακή Επένδυση» στη διεθνή βιβλιογραφία παραπέμπει στο πλοίο πρωτίστως και δευτερευόντως στη ναυπηγοεπισκευασία… Τι θέλει να πει ο ποιητής; Αν εννοεί τις λιμενικές υποδομές και επενδύσεις ας το αναφέρει ρητά προς αποφυγή πιθανών παρεξηγήσεων.
2. Προτείνει την ύπαρξη Ρυθμιστικής Αρχής Λιμένων. Εφόσον δεν την προκρίνει ως το Σύνταγμα ορίζει τις ανεξάρτητες αρχές, αλλά ως υποκείμενη υπηρεσία αυτοτελή υπό τον Υπουργό, τότε δεν υπάρχει λόγος για την διαμόρφωση ενός ακόμη φορέα. Αυτό είναι κρατισμός. Τη δουλειά της θα την διεκπεραιώσει αναγκαστικά η Επιτροπή Ανταγωνισμού και η σχετική Γεν. Γραμματεία (ΓΓΛΠ & Ναυτιλιακών Επενδύσεων).
3. Διαμορφώνονται θεσμικά τρεις κατηγορίες οργάνωσης των λιμανιών της χώρας. Α. Οι Ανώνυμες Εταιρείες των τεσσάρων Λιμενικών Δικτύων, Β. Οι Α.Ε. των συγχωνευμένων Λιμενικών Ταμείων, Γ. Τα δημοτικά Ταμεία και οι, υπό διαμόρφωση από τα διατεθειμένα προς συγχώνευση, ΑΕ.
Στην προοπτική όλα αυτά να ενταχθούν στα Περιφερειακά Δίκτυα Λιμένων ΑΕ.
Αντιλαμβανόμαστε ότι είναι ανεφάρμοστο να ενταχθούν στο Λιμενικό Δίκτυο ΑΕ της Α. κατηγορίας που είναι ενταγμένη στο χρηματιστήριο το οποιοδήποτε Δημοτικό Ταμείο, που υπάρχει για την απλή εξυπηρέτηση της περιοχής με περιορισμένη εμπορική δραστηριότητα. Ούτε ο Δήμος θα μπορέσει να εμπιστευθεί μια ΑΕ που αντικειμενικά πρέπει να στοχεύει στη μεγιστοποίηση του κέρδους, ούτε η ΑΕ θα θέλει να μπλέξει με μη κερδοφόρες δραστηριότητες…
Πρόταση Β.
Ας συζητήσουμε για την αναγκαιότητα ενός σχεδίου προς την Λιμενική Από-Συγκέντρωση του λιμενικού συστήματος. Προσδιορίζοντας το «άριστο» μέγεθος, να επιλεγεί η συγκρότηση ενός αριθμού ΠΕριφερειακών ΛΙμενικών ΣΥστημάτων (ΠΕ. ΛΙ. ΣΥ.), έτσι ώστε να υπάρχει η δυνατότητα ρύθμισης, εποπτείας, ελέγχου και εναρμόνισης με τις κατευθύνσεις του εθνικού λιμενικού σχεδιασμού. Να επισημάνουμε πως δεν εννοούμε τα Περιφερειακά αυτά Συστήματα ως το ανώτερο στάδιο της διοίκησης των λιμένων. Το κάθε λιμάνι έχει την δική του ιδιαιτερότητα. Το Περιφερειακό Σύστημα θα έχει την εποπτεία και την ευθύνη του σχεδιασμού του συνόλου της λιμενικής αγοράς της συγκεκριμένης περιφέρειας, σε εναρμόνιση με τους εθνικούς στόχους ( Ανώνυμες Εταιρείες Λιμάνια, Α.Ε. Λιμενικά Δίκτυα, Δημοτικά Λιμενικά Ταμεία, Ιδιωτικά Τερματικά κλπ.). Κάθε λιμενική μονάδα, ανεξαρτήτως της ιδιαιτερότητας του παραγόμενου λιμενικού προϊόντος (ιδιωτικού αγαθού, δημοσίου ή μεικτού) και ανεξαρτήτως ιδιοκτησιακού καθεστώτος (ιδιωτικό, δημόσιο, δημοτικό ή μεικτό), θα αναφέρεται στον μοναδικό κρατικό φορέα διευθέτησης θεμάτων και κανόνων της αγοράς, που θα είναι το ΠΕ.ΛΙ.ΣΥ. της περιφέρειας που ανήκει. Το πλαίσιο έτσι της λειτουργίας τους και οι κανόνες του παιχνιδιού θα αφορούν σε ενιαία εθνική πολιτική, όπου την ευθύνη οριστικοποίησης και υλοποίησης θα έχουν αυτά τα περιφερειακά λιμενικά συστήματα (ΠΕ.ΛΙ.ΣΥ.), τα οποία θα αναφέρονται στην ΓΓΛΠ. Δεν θα αφορούν μόνο στα δημόσιας ιδιοκτησίας λιμάνια, αλλά στη λειτουργία του συνόλου της λιμενικής αγοράς και βιομηχανίας.
*Ο Κωνσταντίνος Χλωμούδης είναι καθηγητής στο Τμήμα Ναυτιλιακών Σπουδών του Πανεπιστήμιου Πειραιά.