Του Πολυχρόνη Μπακόμητρου*
Αναφερόμαστε στην Ελλάδα σαν να μιλάμε για ένα σύγχρονο ευρωπαϊκό κράτος δικαίου, με κοινωνικές παροχές, με θεσμούς και υπηρεσίες που στηρίζουν τον πολίτη και συμβάλλουν στην οικονομική και πολιτισμική ευημερία.
Αρκετές φορές βλέπω, σε αναλύσεις και αναρτήσεις στα social media, κριτική στους κυβερνητικούς χειρισμούς και συγχρόνως στη στάση του αποκαλούμενου ως «φαιοκόκκινο μέτωπο». Η πολιτική ανάλυση ξεκινά και καταλήγει πάντα στο να εντάσσουν οι «μετωπικοί» τους «αντιμετωπικούς» – και αντιστρόφως. Το ψευτοδίλημμα αυτό, τελικά, δεν είναι τίποτε περισσότερο από την προφανή κυριαρχία του ακραίου λόγου στην πολιτική ζωή, πανταχού παρόντος στη νεότερη ιστορία μας και ανεξάρτητου από παρατάξεις.
Αναφερόμαστε στην Ελλάδα σαν να μιλάμε για ένα σύγχρονο ευρωπαϊκό κράτος δικαίου, με κοινωνικές παροχές, με θεσμούς και υπηρεσίες που στηρίζουν τον πολίτη και συμβάλλουν στην οικονομική και πολιτισμική ευημερία. Και στα σύγχρονα κόμματα ως προπύργια του Κοινοβουλευτισμού και εγγυητές της δημοκρατικής ομαλότητας.
Τι κι αν το πρώτο Σύνταγμά μας, αυτό του 1822, ήταν το πιο προοδευτικό από τα υπόλοιπα ευρωπαϊκά συντάγματα της εποχής, τι κι αν το Νομοθετικό Έργο της Βουλής είναι τεράστιο! Η έλλειψη ουσιαστικού κοινωνικού συμβολαίου μεταξύ κυβέρνησης, πολιτικού συστήματος και πολιτών (ποιος πολιτικός, άραγε, χρησιμοποιεί στους λόγους του τη λέξη «πολίτης»;), η έλλειψη συνολικής παιδείας αλλά και πολιτικού πολιτισμού είναι καθοριστικές αιτίες για το σημερινό τέλμα.
Η Μεταπολίτευση έφερε την ευφορία των Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων που έδωσαν φρέσκο χρήμα στη χώρα και ενίσχυσαν την ελαφρότητα του υπερκαταναλωτισμού και την ελλιπέστατη πολιτική παιδεία (άραγε, στέριωσε ποτέ στην Ελλάδα πολιτικός φιλοσοφικός πυρήνας;). Έτσι, γεννήθηκε ένα κοινωνικό πρότυπο προς αποφυγή, αυτό του Ελληναρά που υβρίζει, αδιαφορεί, είναι ένθερμος υποστηρικτής της μισαλλοδοξίας κι ενός ψευτοπατριωτισμού που τώρα αγγίζει τη ναζιστική λαίλαπα.
Το πολιτικό σύστημα αδυνατεί να απεγκλωβιστεί από τα σύνδρομα του μεσσιανισμού, των τζακιών, του φανατισμένου λόγου. Η κυριαρχία της ιδιοτέλειας, της επανεκλογής, της ανώδυνης κοινοβουλευτικής ή και κυβερνητικής παρουσίας και της πολιτικής πελατείας είναι εξίσου σύμφυτη με την πολιτική μας ιστορία. Μπορεί να ξεχωρίζουμε υγιείς φωνές από όλες τις παρατάξεις πέραν της Χ.Α., αλλά η ορχήστρα βγάζει τη φωνή του Κακοφωνίξ. Και εκτός από τον Κακοφωνίξ έχουμε και τον Έλληνα Ιζνογκούντ, τον Έλληνα που θέλει να καταβαραθρώσει τον άλλον Έλληνα. Και τα δύο «εθνικά σύνδρομα» θα μας συνοδεύουν επ’ άπειρον, εκτός εάν ανασυνταχθούμε.
Η ανασύνταξη αυτή ξεκινά από την κάθαρση του πολιτικού συστήματος. Δεν έχει νόημα ένα πολιτικό σύστημα που τσακώνεται για την επικράτηση του γνήσιου Οικονομικού Φιλελευθερισμού, ή του γνήσιου Σοσιαλισμού, όταν έχουμε σχεδόν 30% ανεργία, μηδαμινή παραγωγή, ανύπαρκτο κοινωνικό ιστό, την εγκληματικότητα και τη ρατσιστική βία σε έξαρση.
Ο κλήρος αυτός πέφτει στο Κέντρο. Και αν ο όρος «Κέντρο» μοιάζει ασαφής, οι όροι «κράτος δικαίου», «κοινωνικό κράτος», «δημοκρατικοί θεσμοί», «προοδευτικό σύνταγμα», «σύμπλευση με μία καινούρια Ομοσπονδιακή και όχι Ηγεμονική Ευρώπη», δίνουν ξεκάθαρο στίγμα. Δεν χρειάζεται να οικοδομήσουμε την τέλεια κοινωνία, ιδίως όταν αντιμετωπίζουμε παθογένειες που υπάρχουν εδώ και σχεδόν δύο αιώνες. Βήμα-βήμα θα μπορέσουμε να βελτιώσουμε τη ζωή μας, αργά και σταθερά θα βάλουμε έναν ενεργό, σκεπτόμενο, πολιτισμένο πολίτη στο παιχνίδι των αποφάσεων για το μέλλον αυτού και των παιδιών του.
Ας αφήσουμε την πολιτική φιλοσοφία στους πολιτικούς επιστήμονες και τους κοινωνιολόγους.
Ας αφήσουμε τις ανώφελες πολιτικές κριτικές, να επικεντρωθούμε στα πραγματικά προβλήματα του πολίτη και της καθημερινότητάς του. Ρόλος του πολιτικού δεν είναι να δημιουργήσει την επόμενη ουτοπία, αλλά να διαχειριστεί με επιτυχία τις προκλήσεις των πολιτών. Ειδάλλως, η Ιστορία θα συνεχίζει να γράφει ότι ακόμα μια γενιά πολιτών δεν κατάφερε να ανταποκριθεί στο πολιτικό, Δημοκρατικό κάλεσμα της πρώτης.
*Ο Πολυχρόνης Μπακόμητρος είναι φοιτητής του τμήματος Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Τεχνολογίας Υπολογιστών του Πανεπιστημίου Πατρών και μέλος των Δυναμικών Νέων.