Tου Ηλία Μόσιαλου*
Η κυβέρνηση επιδιώκει µειώσεις τιµών που να αντισταθµίζουν τις απώλειες από τις µειώσεις των µισθών και των συντάξεων. Πρόσφατα όµως ανακοινώθηκε πως ο πληθωρισµός αυξήθηκε τον Μάιο στο 5,3% από 4,7% τον Απρίλιο. Παρότι αυτή η αύξηση αποδίδεται κυρίως στις αυξήσεις των έµµεσων φόρων και του ΦΠΑ, υπάρχει µια άλλη σηµαντική διάσταση του προβλήµατος, η οποία αφορά τη λειτουργία της Επιτροπής Ανταγωνισµού (Ε.Α.).
Η Επιτροπή είναι σήµερα απλός παρατηρητής των στρεβλώσεων και των συνθηκών στην αγορά (π.χ. διαφορά τιµής του αυτού προϊόντος εντός Ε.Ε.) και λειτουργεί µόνο ως µηχανισµός έγκρισης συγχωνεύσεων, µε αποτέλεσµα να µην ανταποκρίνεται στις ανάγκες της ελληνικής οικονοµίας.
Η αλλαγή της λειτουργίας της οφείλει να στηριχτεί σε τέσσερις βασικούς άξονες: Πρώτος άξονας είναι η επανεξέταση του ρόλου της, δεύτερος είναι η ανάγκη θέσπισης προτεραιοτήτων, τρίτος η αναδιάρθρωση της δοµής και του προσωπικού της και τέλος η επιτάχυνση της αντιµετώπισης των δικαστικών καθυστερήσεων.
Οσον αφορά τον πρώτο άξονα, η Επιτροπή πρέπει να διασφαλίζει ότι λειτουργεί ο ανταγωνισµός αποτελεσµατικά. Σ αυτό το πλαίσιο οφείλει αφενός να αναλαµβάνει δράση κατά των αντι-ανταγωνιστικών πρακτικών και αφετέρου να ενηµερώνει την κυβέρνηση, τις δηµόσιες αρχές, τις επιχειρήσεις και το ευρύτερο κοινό σχετικά µε θέµατα ανταγωνισµού.
Εποµένως η προαγωγή του ανταγωνισµού και όχι ο τυπικός και νοµικός έλεγχος θα έπρεπε να είναι η ουσία αυτού του θεσµού. Είναι απαραίτητο επίσης να ελέγχονται όχι µόνον οι δυσλειτουργίες της αγοράς, αλλά και το κατά πόσον η νοµοθεσία και οι υπουργικές αποφάσεις εµποδίζουν την υγιή ανάπτυξη του ανταγωνισµού. Σ αυτό το πλαίσιο η δυνατότητα άµεσων παρεµβάσεων στην αγορά σε περιπτώσεις εµφανούς παραβίασης των κανόνων θα ενδυναµώσει το ρυθµιστικό πλαίσιο. Αυτό σηµαίνει πως η Ε.Α. θα έχει δικαίωµα να διατάσσει την πώληση στοιχείων του ενεργητικού µιας επιχείρησης ή τη διάσπαση των εταιρειών.
Ο δεύτερος άξονας αφορά τον καθορισµό των προτεραιοτήτων. Στην Ε.Α.
υπάρχει µεγάλος αριθµός εκκρεµών υποθέσεων, ο αριθµός των οποίων εκτιµάται στις 350-400. Από αυτές περίπου οι µισές αφορούν γνωστοποιήσεις συµπράξεων, για τις οποίες έχει κινηθεί ήδη διαδικασία να τεθούν στο αρχείο. Υπάρχουν αυτεπάγγελτες έρευνες που έχουν ανακοινωθεί εδώ και τουλάχιστον 3 χρόνια και οι οποίες δεν έχουν περαιωθεί ακόµα (χαρακτηριστική περίπτωση αποτελεί η αγορά της µπίρας).
Πρέπει εποµένως να δοθεί έµφαση στις σηµαντικότερες στρεβλώσεις της αγοράς (καύσιµα, δίκτυα διανοµών ή σε περιπτώσεις συγκεντρώσεων που έχουν ως αποτέλεσµα τον µονοπωλιακό έλεγχο της αγοράς).
Η Επιτροπή καλείται να ξεπεράσει το σηµερινό στατικό και νοµικίστικο σύστηµα διάρθρωσής της (τµήµατα διοικητικών, οικονοµικών και νοµικών υπηρεσιών). Η νέα δοµή της πρέπει να διαµορφωθεί ανάλογα µε τις δράσεις της, όπως είναι η αντιµετώπιση των καρτέλ, των µονοπωλίων και εκείνων των συγχωνεύσεων που στρεβλώνουν τον ανταγωνισµό. Σηµαντικό στοιχείο θα αποτελέσει εδώ η αναβάθµιση του τµήµατος µελετών, το οποίο σήµερα υπολειτουργεί. Για να ανταποκριθεί στον αναβαθµισµένο ρόλο του είναι αναγκαίο να στελεχωθεί µε ανθρώπινο δυναµικό υψηλής κατάρτισης στα θέµατα ανταγωνισµού.
Τέλος, η λύση στο πρόβληµα των καθυστερήσεων έχει ανεπίσηµα ανακοινωθεί πως θα αντιµετωπισθεί µέσω της παραποµπής των υποθέσεων σε ειδικά τµήµατα των διοικητικών Εφετείων. Για να είναι όµως ουσιαστική η λειτουργία αυτών των τµηµάτων οι δικαστές οφείλουν να είναι γνώστες του οικονοµικού δικαίου και του δικαίου του ανταγωνισµού, έτσι ώστε οι αποφάσεις να αγγίζουν όχι µόνο τη νοµική και τυπική αλλά και την ουσιαστική πλευρά των υποθέσεων. Ο Ηλίας Μόσιαλος είναι βουλευτής Επικρατείας ΠΑΣΟΚ, πρόεδρος του ΙΣΤΑΜΕ «Ανδρέας Παπανδρέου».
ΕΙΝΑΙ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΟ
Να ελέγχονται όχι µόνον οι δυσλειτουργίες της αγοράς, αλλά και το κατά πόσον η νοµοθεσία και οι υπουργικές αποφάσεις εµποδίζουν την υγιή ανάπτυξη του ανταγωνισµού.
* Ο Ηλίας Μόσιαλος είναι πρώην υπουργός Επικρατείας και κυβερνητικός εκπρόσωπος, καθηγητής της Υγειονομικής Πολιτικής στο London School of Economics.