Του Σωτήρη Κατσέλου*
Το πολιτικό Κέντρο όπως το ξέραμε τελείωσε… Αυτό είναι το ένα και το απόλυτο συμπέρασμα το οποίο πρέπει να συνειδητοποιήσουμε. Είναι αυτό όμως κακό;
Η απάντηση μου, όσο και αν σε κάποιους ίσως φανεί περίεργη, είναι πως όχι. Το Κέντρο που ξέραμε, καλώς έκλεισε τον κύκλο του. Ξέρουμε ότι τυπικά, το Κέντρο κυριαρχούσε στον πολιτικό χάρτη για πολλά χρόνια, εκπροσωπούμενο από το ΠΑΣΟΚ και εν μέρει από την ΝΔ. Η χρόνια άσκηση της εξουσίας, όμως, αργά αλλά σταθερά έφθειρε και διέφθειρε σημαντικό μέρος του πολιτικού προσωπικού που κυριαρχούσε σε αυτόν τον χώρο. Ειδικά το ΠΑΣΟΚ, που εκπροσωπούσε την Κεντροαριστερά, είχε μετατραπεί τα τελευταία χρόνια σε ένα ετεροπροσδιοριζόμενο σχήμα, το οποίο βασιζόταν σε μεγάλο βαθμό στον λαϊκισμό και στις προσλήψεις για να διατηρείται στην εξουσία. Η μόνη μεταρρυθμιστική προσπάθεια να ανατραπεί αυτή η φθορά του μεσαίου χώρου, έγινε επί Σημίτη, αλλά και αυτός, ούτε επέμεινε αρκετά, ούτε είχε την ανάλογη υποστήριξη από το περιβάλλον του. Στην εποχή του μνημονίου λοιπόν, έχοντας χάσει τα λαϊκιστικά και τα «πελατειακά» ερείσματα και έχοντας ξεχάσει να παράγει ιδέες, το ΠΑΣΟΚ εξανεμίστηκε μέσα στον οργιώδη χορό των «αγανακτισμένων» που ενορχήστρωσε η λαϊκή δεξιά, «αγκαζέ» με την άκρα αριστερά και την άκρα δεξιά. Το αποτέλεσμα ήταν, ο κόσμος που γνήσια αυτοπροσδιορίζεται ως κεντρώος, να διασκορπιστεί σε διάφορα κόμματα και “κομματίδια”, μεταξύ ΣΥΡΙΖΑ και ΝΔ, ενώ δεν είναι και λίγοι αυτοί που με βαριά καρδιά ψήφισαν την τελευταία, λόγω του φόβου της άκρας αριστεράς.
Ένα εύλογο αποτέλεσμα της συντριβής του πολιτικού Κέντρου, είναι ότι έχει προκαλέσει σε έναν βαθμό αισθήματα ηττοπάθειας και απαισιοδοξίας στους ανθρώπους που απαρτίζουν το χώρο, τόσο για την πολιτική τους οντότητα και αντιπροσώπευση, όσο και για το μέλλον της χώρας γενικότερα. Όμως, είμαι πεπεισμένος ότι αυτή η «καταστροφή», αποτελεί ταυτόχρονα και τη γενεσιουργό αιτία για μια νέα προοπτική. Για πρώτη φορά μετά από αρκετό καιρό, δημιουργείται στο χώρο μια ώσμωση ιδεών, τόσο σε σχέση με τον πολιτικό φιλελευθερισμό, όσο και με τη σύγχρονη σοσιαλδημοκρατία. Επίσης, ακριβώς λόγω της διάλυσης των κομματικών δομών που υπήρχαν, στον πολιτικό στίβο έχουν μπει και αρκετοί νέοι άνθρωποι, οι οποίοι δεν έχουν υποστεί τη φθορά του κομματικού συστήματος ή της εξουσίας. Η έννοια της μεταρρυθμιστικής φιλοευρωπαϊκής αντίληψης έχει αρχίσει επιτέλους να συγκροτείται και να θεμελιώνεται πάνω σε γερές ιδεολογικές βάσεις.
Η ζύμωση λοιπόν έχει ήδη ξεκινήσει και παρά το πνεύμα της ηττοπάθειας, κρίνω ότι αυτή η διασκορπισμένη «μάζα» πολιτών που ανήκουν στο μεσαίο χώρο και αποζητούν μεταρρυθμίσεις, είναι μετρήσιμη και σημαντική. Το θέμα βέβαια είναι η επόμενη ημέρα. Αν και έχουν δημιουργηθεί αρκετές ομάδες, καμία δεν φαίνεται ακόμα να είναι σε θέση να ηγεμονεύσει. Οι συζητήσεις για συσπείρωση των ομάδων αυτών σε ένα «ΣΥΡΙΖΑ του κέντρου», είναι γνωστό ότι υπάρχουν, αλλά επίσης είναι γεγονός ότι πολλοί τηρούν στάση αναμονής, περιμένοντας να δουν τι θα γίνει. Προσμένοντας ίσως και τον αντίστοιχο «Τσίπρα», που θα τους ανορθώσει εν είδει «Μεσσία».
Σε ένα βαθμό, η αναζήτηση του «ηγέτη» είναι φυσιολογική, είναι η πρώτη φορά που πολλοί άνθρωποι του μεσαίου χώρου βρίσκονται έξω από την «αγκάλη» ενός ισχυρού σχήματος. Ενώ δεν είναι υπερβολικό να πούμε ότι ο ηγέτης, ειδικά στους κεντρώους, δρα ως «φάρος», ή, αν θέλετε, ως σημείο αναφοράς προς τη συσπείρωσή τους. Το πρόβλημα εντοπίζεται στο ότι κανένας «μεσσίας» δεν θα έρθει, αν δεν συγκροτηθεί μια συμπαγής οργανική βάση, η οποία είτε θα τον προσελκύσει, είτε θα τον δημιουργήσει. Εκτιμώ ότι κανένα πρόσωπο που έχει δοκιμαστεί σε κυβερνητική θέση, δεν θα είναι αυτός ο νέος ηγέτης. Οι πολιτικοί, μπορούν να προσφέρουν αξιοπιστία και τεχνογνωσία σε κάποια θέματα, αλλά δεν πιστεύω ότι η μαζική ανάγκη για ρήξη με το παρελθόν θα τους επιτρέψει ρόλο στο προσκήνιο.
Σε αυτό το στάδιο, νομίζω ότι είναι αναγκαίο, όσοι θεωρούν ότι ανήκουν στο χώρο του κέντρου, να ενεργοποιηθούν πρώτα απ’ όλα ατομικά, να στελεχώσουν τις ομάδες που νομίζουν ότι τους ταιριάζουν περισσότερο και χωρίς φόβο και πάθος να τις ενδυναμώσουν. Όσο ο καιρός προχωράει και οι ομάδες αυτές ισχυροποιούνται, η σύγκλιση θα επέλθει μοιραία και τότε θα δούμε πραγματικά ενδιαφέρουσες εξελίξεις.
Υστερόγραφο:
Θα παρατηρήσατε ίσως, ότι δεν χρησιμοποίησα των όρο «κεντροαριστερά» που γενικά προτιμάται. Η επιλογή είναι συνειδητή, το να βάλουμε οποιοδήποτε πρόσημο στο μεσαίο χώρο, υπό τις παρούσες συνθήκες, δεν είναι τίποτ’ άλλο από πολυτέλεια. Στο κάτω-κάτω, ο χώρος που εγώ τουλάχιστον οραματίζομαι, καλύπτεται απόλυτα από τις ιδέες του διαφωτισμού και από την πίστη στη δημοκρατία. Είναι ένα «μεταρρυθμιστικό μέτωπο» με προσήλωση προς το μέλλον.
*Ο Σωτήρης Κατσέλος εργάζεται στον κλάδο της διαφήμισης