Του Μελέτη Ρεντούμη*
Η μέγιστη οικονομική και βίαιη ανισοκατανομή του πλούτου έχει συντελεστεί από την φοροδιαφυγή, την φοροαποφυγή καθώς και την εισφοροδιαφυγή.
Ένα από τα ισχυρότερα δεινά που αντιμετωπίζει αυτή την στιγμή η ελληνική κοινωνία είναι η έλλειψη συνοχής που σε μεγάλο βαθμό αποτυπώνεται στις οικονομικές ανισότητες που επικρατούν επί δεκαετίες.Ο μόνος τρόπος για την καταπολέμηση του φαινομένου, πέραν της ενίσχυσης των διαφόρων ελεγκτικών μηχανισμών και της σύστασης σωμάτων όπως η οικονομική αστυνομία, είναι η πρόληψη.
Οι οικονομικές ανισότητες όμως αυτές καθεαυτές δεν δικαιολογούνται τόσο από τις διαφορές στο ύψος των μισθών και ημερομισθίων, αλλά ούτε και από τις ελάχιστες αμοιβές που χαρακτήριζαν επί χρόνια κλάδους της οικονομίας και συγκεκριμένα επαγγέλματα ως κλειστά επαγγέλματα.
Η μέγιστη οικονομική και βίαιη ανισοκατανομή του πλούτου έχει συντελεστεί από την φοροδιαφυγή, την φοροαποφυγή καθώς και την εισφοροδιαφυγή.
Πρόκειται για συγκεκριμένες ενέργειες απόκρυψης εισοδημάτων ή ασφαλιστικών εισφορών γεγονός που μακροχρόνια ζημίωσε δραματικά το δημόσιο, με αποτέλεσμα σήμερα να μην μπορεί να ενεργοποιηθεί καν το πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων για να χρηματοδοτηθούν βασικά έργα υποδομής αλλά και μεταβιβαστικές πληρωμές προς τ’αδύναμα στρώματα της κοινωνίας.
Εχει υπολογιστεί από παλαιότερη μελέτη ότι το μέγεθος της φοροδιαφυγής και άρα της παραοικονομίας στην χώρα μας ανέρχεται περίπου στο 40% του ΑΕΠ. Όπως αντιλαμβάνεστε με αυτό το δυσθεώρητο νούμερο εκτός των ελεγκτικών μηχανισμών, ηθελημένα ή όχι, οδήγησε και στην εσωτερική πτώχευση της ελληνικής οικονομίας.
Ο μόνος τρόπος για την καταπολέμηση του φαινομένου, πέραν της ενίσχυσης των διαφόρων ελεγκτικών μηχανισμών και της σύστασης σωμάτων όπως η οικονομική αστυνομία, είναι η πρόληψη. Τι εννοούμε όμως με αυτό πολλοί θ’αναρωτηθούν. Εννοούμε πρακτικά την επένδυση στην εκπαίδευση και στην δια βίου μάθηση που αναδεικνύει τις αρχές μιας δίκαιης και ευνομούμενης πολιτείας που στηρίζεται στην άριστη κατανομή των πόρων και στην αναλογικότητα των φορολογικών βαρών.
Ουσιαστικά θα πρέπει τόσο στην δευτεροβάθμια εκπαίδευση στην βασική ύλη μαθημάτων υποχρεωτικών, όσο και στα πανεπιστήμια, να τονίζεται ιδιαίτερα τί σημαίνει να είναι κάποιος φορολογούμενος συνεπής και ποια η σχέση με την ανταποδοτικότητα της φορολογίας. Θα πρέπει να διενεργούνται με παρότρυνση της εκπαιδευτικής κοινότητας ολοένα και περισσότερα συνέδρια καθώς και μελέτες και εργασίες από τους σπουδαστές, πάνω στα θέματα της σημασίας της φορολογίας και της σταθερότητας του φορολογικού συστήματος ώστε να είναι ελκυστικό για επενδύσεις στη χώρα.
Τα θέματα των εργασιών θα πρέπει ν’αξιολογούνται, να επιβραβεύονται και να δημοσιεύονται ώστε να είναι προσβάσιμα από το κοινό και να γίνονται και σχετικές παρατηρήσεις, στα πλαίσια της διαβούλευσης.
Στόχος είναι ν’αναδειχθεί το θέμα σε όλα τα επίπεδα για να αποκτηθεί η σχετική γνώση από τον κόσμο για τις αρνητικές συνέπειες της φοροδιαφυγής αλλά και για την αναπτυξιακή διάσταση της φοροδοτικής ικανότητας των πολιτών.
Ισως λοιπόν, με βάση τα παραπάνω, το πασίγνωστο μάθημα του επαγγελματικού προσανατολισμού, το οποίο τελικά αποδείχτηκε η ώρα του παιδιού με βάση και την καλπάζουσα ανεργία, ν’αντικατασταθεί από το αντίστοιχο της Φορολογικής συνείδησης και ανταποδοτικότητας, που φανερώνει σε όλους τα δικαιώματα αλλά και τις υποχρεώσεις του κάθε πολίτη αυτής της χώρας.
Εν κατακλείδι, αν καλλιεργήσουμε και εμπεδώσουμε ένα κλίμα φορολογικής συνείδησης όπου υπάρχει δικαιοσύνη στην φορολογία, ανταποδοτικότητα μέσω της κοινωνική πολιτικής αλλά και επιβράβευση του συνεπούς φορολογούμενου, μέσω ενός άρτιου συστήματος επιστροφής φόρου, τότε είναι βέβαιο ότι δεν θ’απαιτηθούν πρόσθετα δημοσιονομικά μέτρα αλλά αντιθέτως θα εμφανιστεί δειλά αλλά σταθερά η περιβόητη ανάπτυξη.
*Ο Μελέτης Ρεντούμης είναι οικονομολόγος τραπεζικός, και μέλος της Προσωρινής Επιτροπής Πρωτοβουλίας της Δυναμικής Ελλάδας.