Του Ορέστη Καλογήρου*
Ακόμη και σήμερα, στην εποχή της παγκοσμιοποίησης και του διαδικτύου, οι κοινωνικές διεργασίες είναι αργές και τα σημάδια τους εμφανίζονται έπειτα από χρόνια.
Από το 2009 η ελληνική κοινωνία δεν μπήκε μόνον βίαια και απότομα στην οικονομική κρίση αλλά και σε μία αργή και βασανιστική πορεία αναθεώρησης και αυτογνωσίας. Είτε φταίει ο διεθνής παράγοντας είτε τα δικά μας λάθη ή και τα δύο, όπως πιστεύει ο γράφων, η πολύπλευρη κρίση έφερε στην επιφάνεια όλες τις παθογένειες, που καλλιεργήσαμε ως χώρα. Σε πρώτο επίπεδο ανάλυσης η εικόνα δείχνει μεγάλα τμήματα της κοινωνίας να αντιστέκονται σε κάθε απόπειρα μεταρρύθμισης και αναδιάρθρωσης. Άλλες φορές από ιδιοτέλεια, για την υπεράσπιση συσσωρευμένων αλλά κοινωνικά προκλητικών προνομίων, άλλες φορές από αδράνεια και ενδόμυχο φόβο για τις αλλαγές, που, όπως είναι φυσικό, παράγουν ανασφάλεια, και άλλες φορές από απόγνωση, καθώς τα μέτρα πλήττουν αβάστακτα τις πιο αδύναμες κοινωνικές ομάδες. Παρά τη νέα λαίλαπα μέτρων του μνημονίου 3 τα πρώτα σημάδια, είτε δημοσκοπήσεων είτε αντιδράσεων και συμπεριφορών, δείχνουν ότι ο ξέφρενος ρυθμός ανόδου των άκρων εμφανίζει μία κόπωση, ενώ η φθορά των δυνάμεων που έχουν αναλάβει το κόστος της επώδυνης προσαρμογής δεν αυξάνεται.Η κοινωνία βρίσκεται σε μία όλο και πιο συνειδητή προσπάθεια να κατανοήσει τι πραγματικά φταίει και ποια είναι αυτά που εμποδίζουν τη χώρα να βρει νέο βηματισμό.
Η κοινωνία βρίσκεται σε μία όλο και πιο συνειδητή προσπάθεια να κατανοήσει τι πραγματικά φταίει και ποια είναι αυτά που εμποδίζουν τη χώρα να βρει νέο βηματισμό. Γυρίζει σιγά, σιγά την πλάτη στην τυφλή και αδιέξοδη άρνηση της πραγματικότητας. Αυτό δείχνει και η συμμετοχή των καθηγητών στις εκλογές συμβουλίων στα πανεπιστήμια με συντριπτικά ποσοστά. Αποτέλεσε μία στρατηγική ήττα των δυνάμεων που προσβλέπουν στη χρεοκοπία της χώρας. Στα ΑΕΙ από το 2005 μέχρι το 2012 μία ομάδα πανεπιστημιακών από όλη την Ελλάδα υπερασπίστηκε τη μεταρρύθμιση, κράτησε σθεναρή αντίσταση, είχε ήττες και νίκες, έκανε ακτιβισμό, επέμεινε, άντεξε με υπομονή και πίστη σε αυτό που υπερασπιζόταν και στο τέλος δικαιώθηκε, χωρίς να πέσει στην παγίδα του παραγοντισμού. Παρόμοια οι διάσπαρτες μεταρρυθμιστικές ομάδες μπορούν να παίξουν το ρόλο του αποθέματος δυνάμεων μιας συνεπούς και επίμονης μακροχρόνιας στρατηγικής, που θα κρατά ψηλά τη σημαία των αναγκαίων αλλαγών. Στο ενδιάμεσο είναι πρώτης προτεραιότητας η υποστήριξη εκείνων των πολιτικών που αλλάζουν την Ελλάδα, όπως η εποπτεία των σχέσεων τραπεζών, ΜΜΕ και πολιτικού συστήματος, πολιτικών για την ανακούφιση των αδύναμων κοινωνικών ομάδων, που είναι σε απόγνωση, γιατί έχουν χάσει τα εισοδήματά τους (13% απαντά έτσι σε χθεσινή δημοσκόπηση της GPO), φορολογικής δικαιοσύνης κ.λπ. Αν το μπλοκ του ευρώ υπό την πίεση των συμμάχων μας κατορθώσει να σπάσει δύο-τρία βασικά αποστήματα, αν έρθουν τα 44 δισ. και αρχίσει να υποχωρεί η ύφεση, το πολιτικό τοπίο θα αλλάξει άρδην. Και τότε η κοινωνία θα είναι περισσότερο έτοιμη για τις μεγάλες αναδιαρθρώσεις που χρειάζεται η χώρα. Αλλά τότε θα είναι η ώρα των μεταρρυθμιστικών δυνάμεων ενός νέου πολιτικού συστήματος.
*Ο Ορέστης Καλογήρου είναι καθηγητής ΑΠΘ, μέλος της Προσωρινής Επιτροπής Πρωτοβουλίας της Δυναμικής Ελλάδας.