Στον Βασίλη Σκουρή*
“Η επόμενη κυβέρνηση να έχει κεντροαριστερό προσανατολισμό» δηλώνει στο Real.gr ο Ηλίας Μόσιαλος,πρώην κυβερνητικός εκπρόσωπος και επικεφαλής σήμερα του σχήματος «Δυναμική Ελλάδα». «Το ιδανικό θα ήταν τα υπάρχοντα κυβερνητικά κόμματα ΠΑΣΟΚ και ΔΗΜΑΡ, καθώς και η «Δράση», η «ΡΙΚΚΣΥ» και άλλες κινήσεις του χώρου που δεν εκπροσωπούνται στη Βουλή, να αρχίσουν μια ευρύτατη συζήτηση για τη σύγκλισή τους» υπογραμμίζει, ενώ παραδέχεται πως «η ΔΗΜΑΡ θα μπορούσε να συμβάλλει καθοριστικά σε μια προσπάθεια για την ανασύνταξη του χώρου» αν και της αποδίδει «έλλειμμα πολιτικού λόγου». Ο Ηλ. Μόσιαλος επίσης αναφερόμενος στον ΣΥΡΙΖΑ επισημαίνει: «Θετική η στροφή του κ. Τσίπρα, αλλά τα δύσκολα έπονται”.
Ολόκληρη η συνέντευξη του κ. Μόσιαλου στο Real.gr έχει ως εξής:
Το ΠΑΣΟΚ οδεύει προς το Συνέδριό του. Πιστεύετε ότι μπορεί να αποτελέσει εκ νέου την πειστική και αποτελεσματική έκφραση της κεντροαριστεράς;
Χρήσιμο είναι το Συνέδριο αυτό, ειδικά αν τα καταφέρει ν΄ αποφασίσει για το ιδεολογικό στίγμα τόσο του κόμματος, όσο και της νέας ηγετικής ομάδας. Και να αναδείξει σε τι διαφέρει η πολιτική του από την πολιτική της ΝΔ. Το αν θα μπορέσει βέβαια να δώσει πειστική και αποτελεσματική έκφραση της Κεντροαριστεράς είναι ένα ζητούμενο. Εξαρτάται βέβαια από το πώς αντιλαμβάνεται αυτή την έννοια. Κεντροαριστερά δεν είναι η ικανοποίηση του κάθε αιτήματος, ούτε η παροχολογία, ούτε η αδιάκριτη πολυσυλλεκτικότητα, ούτε η παροχή προσοδοθηρικών ρυθμίσεων. Κεντροαριστερά, κατά τη δική μας αντίληψη, σημαίνει μικρότερο αλλά ισχυρότερο κράτος, γιατί ένα μεγάλο κράτος, στην προσπάθειά του να ικανοποιεί τους πάντες, δημιουργεί κατ’ ανάγκην δημοσιονομικά ελλείμματα. Αυτό ακριβώς έκανε το ΠΑΣΟΚ τα περισσότερα από τα χρόνια που κυβέρνησε. Όμως, ενώ μοιάζει φιλολαϊκή, μια τέτοια πολιτική υπονομεύει και τελικά ενεχυριάζει τα συμφέροντα των λιγότερο ισχυρών- κάτι που σήμερα το βλέπουμε πολύ καθαρά. Ένα σύγχρονο κράτος πρόνοιας δεν μπορεί να βασίζεται στην παροχολογία, αλλά σε σοβαρές υπηρεσίες υγείας, παιδείας και πρόνοιας και σε δημόσιο τομέα που θα ευνοεί την επιχειρηματικότητα, με αξιοκρατία, διαφάνεια και κοινωνική δικαιοσύνη. Δεν είναι σαφές ότι όλοι στο ΠΑΣΟΚ συμφωνούν με αυτό τον ορισμό της Κεντροαριστεράς, επομένως θα πρέπει να περιμένουμε τις αποφάσεις του Συνεδρίου. Σε κάθε περίπτωση, εύχομαι να είναι πετυχημένο και δημιουργικό.
Τι φταίει γι’ αυτό;
Όταν ένα κόμμα που στηρίζεται στην παροχολογία και τη συνεχή επέκταση των εισοδημάτων μετατρέπεται από τη μια μέρα στην άλλη σε κόμμα της μεγάλης δημοσιονομικής προσαρμογής, την οποία όμως δεν συνοδεύει με μείζονες διαρθρωτικές αλλαγές, ούτε με δίκαια κατανεμημένη λιτότητα, τότε είναι φυσικό ότι δημιουργείται πρόβλημα πειθούς. Το ότι το κόμμα αυτό συμμετέχει σε μια κυβέρνηση όπου το στίγμα το δίνει η Νέα Δημοκρατία προφανώς επιτείνει το πρόβλημα. Η τρικομματική πέτυχε πράγματι να κρατήσει τη χώρα στο ευρώ, πάντως για την επιτυχία αυτή δε χρειάστηκε ιδιαίτερη προσπάθεια, αφού απλά συνεχίστηκαν και αξιοποιήθηκαν οι κατευθύνσεις των προηγούμενων κυβερνήσεων. Αλλά η κυβέρνηση στηρίχτηκε στην υπερφορολόγηση, δεν επέδειξε τον ίδιο ζήλο στις διαρθρωτικές αλλαγές. Όλα αυτά είχαν αντανάκλαση στο ΠΑΣΟΚ.
Όπως έχω ξαναπεί, το ΠΑΣΟΚ είχε πάντα δύο «ψυχές», τη συντηρητική και τη μεταρρυθμιστική. Η σχέση ήταν πάντα ετεροβαρής υπέρ της πρώτης. Τώρα που η εποχή της παροχολογίας και της πολυσυλλεκτικότητας έχει παρέλθει ανεπιστρεπτί, το ΠΑΣΟΚ έχει την ευκαιρία να ξεκαθαρίσει τι είδους κόμμα θέλει να είναι.
Μήπως η ΔΗΜΑΡ μπορεί να αποτελέσει τον κορμό του χώρου του ευρωπαϊκού δημοκρατικού σοσιαλισμού;
Η ΔΗΜΑΡ θα μπορούσε να συμβάλει καθοριστικά σε μια προσπάθεια για την ανασύνταξη του χώρου. Διαθέτει ορισμένα σαφή πλεονεκτήματα: δεν υποφέρει από κυβερνητισμό 40 ετών όπως άλλοι, έχει διακριτό λόγο και διατηρεί τις δυνάμες της παρά τη φθορά της εξουσίας. Έχω όμως τη γνώμη ότι, ταυτόχρονα, η ΔΗΜΑΡ παρουσιάζει έλλειμμα πολιτικού λόγου. Νομίζω ότι η ρητορική και, ιδίως, η πρακτική της έχει ανάγκη να συμπληρωθεί από προωθημένες μεταρρυθμιστικές προτάσεις, να μην περιορίζεται στην υπεράσπιση των κεκτημένων (που δεν είναι και πάντα δίκαια). Θα ήθελα ν΄ακούσω από τη ΔΗΜΑΡ προτάσεις για αλλαγή του πολιτικού συστήματος, για συνταγματικές αναθεωρήσεις, για μεταρρυθμίσεις στην εκπαίδευση ή την υγεία.
Και μετά τις εκλογές κυβέρνηση με την ίδια σύνθεση, όπως φέρεται να επιδιώκει ο Ευ. Βενιζέλος; Με ΝΔ, ΠΑΣΟΚ, ΔΗΜΑΡ; Και προφανώς με πρωθυπουργό τον Αντώνη Σαμαρά; Μπορεί να αποτελέσει ελπίδα για τον τόπο;
Δε γνωρίζω αν αυτή είναι η επιδίωξη ή η στρατηγική του ΠΑΣΟΚ. Εγώ θα ήθελα η επόμενη κυβέρνηση να έχει κεντραριστερό προσανατολισμό. Μετά από μια μεγάλη περίοδο έντονης, αλλά απαραίτητης δημοσιονομικής προσαρμογής, είναι απαραίτητο να προχωρήσουμε σε διαρθρωτικές αλλαγές και να μη μένουμε στάσιμοι, ούτε βέβαια να οπισθοδρομούμε (όπως έγινε με τον τελευταίο φορολογικό νόμο ή το νόμο για τα ΑΕΙ). Το ζητούμενο είναι συνολική αλλαγή του πολιτικού συστήματος, με έμφαση στην ανοικοδόμηση του κράτους πρόνοιας, ιδιαίτερα του ΕΣΥ, των σχολείων και των πανεπιστημίων. Με τα ίδια χρήματα που ξοδεύονται τώρα, μπορούμε να πετύχουμε περισσότερα, αρκεί να σπάσουμε κατεστημένες και ανορθολογικές δομές.
Τελικά η δική σας πρόταση για το χώρο της κεντροαριστεράς;
Όσον αφορά το πολιτικό πρόγραμμα της Κεντροαριστεράς, το έχω ήδη περιγράψει πιο πάνω. Αλλά για τη συγκρότηση του χώρου, το ιδανικό θα ήταν τα υπάρχοντα κυβερνητικά κόμματα ΠΑΣΟΚ και ΔΗΜΑΡ, καθώς και η «Δράση», η «ΡΙΚΚΣΥ» και άλλες κινήσεις του χώρου που δεν εκπροσωπούνται στη Βουλή, ν΄ αρχίσουν μια ευρύτατη συζήτηση για τη σύγκλισή τους. Η «Δυναμική Ελλάδα» θα προσέλθει σ΄ αυτό το διάλογο χωρίς κανένα προπαπαιτούμενο. Είμαστε η μόνη κίνηση που δε ζητάει συμμετοχή στην ηγετική ομάδα, ούτε διακανονισμούς σε πρόσωπα. Εμείς μεγαλώνουμε οργανωτικά κάθε μέρα που περνάει, κρατάμε χαμηλό προφίλ, επεξεργαζόμαστε θέσεις και έχουμε συστηματική παρουσία σε 20 πόλεις της χώρας. Οργανώσαμε πρόσφατα τρεις ανοιχτές και χωρίς διαφήμιση εκδηλώσεις σε Αθήνα, Ηράκλειο και Γιάννενα, που είχαν όλες μεγάλη συμμετοχή. Επιδιώκουμε να ερχόμαστε σ΄ επαφή με όλο και περισσότερους πολίτες και θέλουμε να μεγαλώνουμε, ώστε να συμβάλουμε από καλύτερες θέσεις στην ευρεία σύγκλιση που ελπίζουμε να επιτευχθεί. Αν αυτό δε γίνει, θα συνεργαστούμε τουλάχιστον με όσες πολιτικές κινήσεις και κόμματα θα βρεθούν πιο κοντά μας στο διάλογο που θα διεξαχθεί. Μπορεί να υπάρξει συλλογική ηγεσία ή και να ξεχωρίσει μια ηγετική φυσιογνωμία, αυτό εμείς το θεωρούμε δευτερεύον. Σημασία έχει να δημιουργηθεί ένας κεντροαριστερός μεταρρυθμιστικός πόλος. Σε κάθε περίπτωση, η ΔΥΝΕΛ θα διατηρηθεί ως διακριτή κίνηση στο νέο σχήμα.
Μπορεί, όμως, οποιαδήποτε κίνηση να στηριχθεί σε πρόσωπα που με τον ένα ή τον άλλο τρόπο πρωταγωνίστησαν στο παρελθόν;
Στην πολιτική δεν υπάρχει παρθενογένεση. Ούτε όλοι όσο έχουν πολιτικό πρελθόν είναι κατ’ ανάγκην φθαρμένοι, ούτε όλοι οι νέοι είναι άσπιλοι. Φυσικά και θέλουμε να εμπλακούν νέοι άνθρωποι στις διαδικασίες τόσο της ΔΥΝΕΛ όσο και της γενικότερης σύγκλισης- και το έχουμε πετύχει, σε μεγάλο βαθμό. Θέλουμε νέα πρόσωπα, όχι βέβαια απολίτικους νέους, αλλά πολιτικοποιημένους. Από την άλλη μεριά, τα πρόσωπα που είχαν ενεργή ανάμιξη στην πολιτική παλιότερα δεν ήταν όλα ίδια. Ο καθένας έχει διαφορετική δημόσια εικόνα, έχει δικές του πολιτικές αποσκευές και μ΄ αυτές προσέρχεται στην κοινή προσπάθεια. Υπάρχουν και πολιτικά πρόσωπα μη φθαρμένα.
Ο Αλέξης Τσίπρας υπό ποίες προϋποθέσεις μπορεί να είναι η ελπίδα;
Είναι φανερό ότι ο κ. Τσίπρας προσπαθεί να σημειώσει στροφή στην πολιτική του. Αναγνώρισε ότι έπρεπε να γίνει η δημοσιονομική προσαρμογή, εγκατέλειψε το «όλα θ΄ αλλάξουν σ΄ ένα άρθρο». Είναι θετικές οι δηλώσεις του ότι θα σεβαστεί το πλαίσιο των διεθνών συμφωνιών της χώρας. Είναι σημαντικό ότι πήγε στις ΗΠΑ, ότι συνάντησε τον κ. Σόιμπλε κι ότι αναγνώρισε την επιρροή του ευρωπαϊκού παράγοντα στη χώρα μας. Τέλος, αξιοσημείωτο είναι ότι -έστω κι αν άργησε- καταδίκασε τελικά τη βία. Από κει και πέρα, διαπιστώνουμε ότι δεν έχει εναλλακτικό πολιτικό πρόγραμμα: αν υπήρχε δεν κρύβεται, θα μπορούσε να μας το είχε δείξει. Επίσης, είναι φανερό ότι το κόμμα του δεν έχει το βάθος που απαιτεί η κυβερνητική επάρκεια.
Πολλοί πιστεύουν ότι ο ΣΥΡΙΖΑ εκφράζει το «βαθύ ΠΑΣΟΚ» του παρελθόντος. Εγώ νομίζω ότι οι πολίτες δεν τον ψήφισαν αλλάζοντας το κουστούμι του παλιού ΠΑΣΟΚ με το κουστούμι του νέου ΣΥΡΙΖΑ, αλλά γιατί πίστευαν ότι ίσως υπήρχε μια διέξοδος από την κρίση με μικρή ή καθόλου προσπάθεια. Τώρα όλοι, ακόμα και ο ΣΥΡΙΖΑ και οι ψηφοφόροι του, ξέρουν την πραγματικότητα. Ούτε Ρώσοι, ούτε καναδικές τράπεζες, ούτε Βενεζουέλα, ούτε Μέση Ανατολή θα μας σώσουν. Αυτό που έγινε με το μηχανισμό στήριξης είναι το μόνο που μπορούσε να γίνει. Τώρα λοιπόν που το ξέρουμε όλοι, τώρα φαίνεται καθαρά η απουσία προγράμματος στο ΣΥΡΙΖΑ. Ούτε είχε, ούτε έχει. Επιπλέον, αν δημιουργηθεί σοβαρό κεντροαριστερό σχήμα ως εναλλακτική λύση απέναντι στη Νέα Δημοκρατία, είναι πολύ αμφίβολο αν ο ΣΥΡΙΖΑ θα συγκρατήσει το υπάρχον ακροατήριό του. Συμπέρασμα: θετική η στροφή του κ. Τσίπρα, αλλά τα δύσκολα έπονται. Και τα δύσκολα έχουν όνομα: πρόγραμμα.