Του Ορέστη Καλογήρου*
Πριν από λίγες ημέρες πραγματοποιήθηκαν οι εκλογές για την ανάδειξη του δ.σ. του συνδικαλιστικού οργάνου των καθηγητών του ΑΠΘ, γνωστού ως ΕΣΔΕΠ.
Τρία στοιχεία σημάδεψαν την εκλογή αυτή: η εντυπωσιακή αύξηση της συμμετοχής κατά 80% (740 καθηγητές ψήφισαν έναντι 410 πριν από δύο χρόνια), η ανάδειξη στην πρώτη θέση μιας πρωτοεμφανιζόμενης αδέσμευτης κομματικά παράταξης με ποσοστό 34% και η βαριά ήττα που υπέστησαν οι κομματικές παρατάξεις, εκείνες που πέρυσι τέτοιον καιρό εμπόδισαν με τη βία τους συναδέλφους τους να ψηφίσουν για την ανάδειξη του Συμβουλίου του ΑΠΘ. Έχει ιδιαίτερη σημασία ότι όλα αυτά έγιναν παρά την απεγνωσμένη προσπάθειά τους να ταυτίσουν την αδέσμευτη παράταξη με το μνημόνιο και την τρόικα!
Τις ίδιες ημέρες παρακολουθήσαμε την προσπάθεια των συνδικαλιστών στα μέσα μαζικής μεταφοράς των Αθηνών να εξαιρεθεί ο κλάδος τους από το ενιαίο μισθολόγιο, προκαλώντας για ακόμη μία φορά μεγάλη ταλαιπωρία στο κοινωνικό σύνολο, και τους συνδικαλιστές των αγροτών να κατεβάζουν και πάλι τα τρακτέρ στους δρόμους ζητώντας εξαίρεση από τη φορολογία, προκαλώντας για ακόμη μία φορά το κοινό αίσθημα.
Όπως και στην πρόσφατη απεργία των υπαλλήλων ΟΤΑ, έτσι και στην περίπτωση των καθηγητών, των οδηγών και των αγροτών αλλά και σχεδόν σε κάθε ανάλογη περίπτωση η κοινωνία γυρίζει την πλάτη στο είδος εκείνου του συνδικαλισμού που κυριάρχησε τα τελευταία χρόνια. Είτε με την αύξηση της συμμετοχής και την επιβράβευση αδέσμευτων σχημάτων, δηλαδή θετικά όπως στο ΑΠΘ, είτε αρνητικά με την επιφυλακτική έως και εχθρική στάση απέναντι στις μαξιμαλιστικές απεργίες των άλλων κλάδων. Κάποιοι σπεύδουν να κατακρίνουν τη στάση αυτή της κοινωνίας, εφευρίσκοντας και κατακεραυνώνοντας παράλληλα τη θεωρία του «κοινωνικού αυτοματισμού». Ένας κακόηχος και αδόκιμος όρος, που απλώς συσκοτίζει την πραγματικότητα.
Η υγιής θετική αντίδραση των καθηγητών του ΑΠΘ απέναντι στο συντεχνιακό και εγωιστικό συνδικαλισμό, που έφτασε στο σημείο να στραφεί εναντίον όσων υποτίθεται ότι εκπροσωπούσε, δείχνει να είναι ο μόνος δρόμος για τη μαζικοποίηση και την ισχυροποίηση των συνδικάτων κάθε κλάδου. Η αρνητική στάση της κοινωνίας απέναντι στις κακές συνδικαλιστικές πρακτικές, που στρέφονται εναντίον της, δεν είναι «κοινωνικός αυτοματισμός». Εκφράζει την αγανάκτηση της κοινωνίας για το είδος του συνδικαλισμού που κρατά την κοινωνία όμηρο, για να υπερασπιστεί προνόμια άλλων εποχών, που είναι πολλές φορές προκλητικά όχι μόνον για τους εκατοντάδες χιλιάδες ανέργους αλλά και για την πλειονότητα των εργαζομένων. Η αγανάκτηση πρέπει να μετουσιωθεί σε θετική αντίδραση και να σηματοδοτήσει την ανάπτυξη ενός γνήσιου, αδέσμευτου και πραγματικά αντιπροσωπευτικού συνδικαλιστικού κινήματος παντού.
Το παράδειγμα του ΑΠΘ δείχνει ότι η απαξίωση του κακού συνδικαλισμού είναι αναγκαία συνθήκη για την αναγέννηση του συνδικαλιστικού κινήματος. Σήμερα περισσότερο από ποτέ τόσο οι εργαζόμενοι όσο και οι άνεργοι χρειάζονται επιτακτικά ισχυρή συνδικαλιστική έκφραση. Στο χέρι τους είναι να μετατρέψουν σε θετική προοπτική την αγανάκτησή τους με την αύξηση της συμμετοχής τους και την αυτοοργάνωσή τους σε γνήσια αδέσμευτα σχήματα.
*Ο Ορέστης Καλογήρου είναι καθηγητής στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και μέλος της Επιτροπής Πρωτοβουλίας της Δυναμικής Ελλάδας.