Του Ορέστη Καλογήρου*
Στη μεγαλόνησο πάντα περίσσευε ο ηρωισμός. Όμως δεν είναι κάθε εποχή ηρωική. Υπάρχουν στιγμές που εκείνο που χρειάζεται είναι καθαρό μυαλό, σωστός υπολογισμός του συσχετισμού δυνάμεων, σωστές συμμαχίες.
Την εβδομάδα που πέρασε, όπως οι περισσότεροι, παρακολούθησα με κομμένη την ανάσα τις εξελίξεις στο «Κυπριακό».
Ήμουν 14 χρονών όταν έγινε η εισβολή των Τούρκων, έζησα έντονα τη συγκίνηση από το δράμα της Κύπρου και μεγάλωσα με μια άδολη αγάπη για αυτό το νησί. Το 1977, έφηβος, όταν πέθανε ο Μακάριος έκλαιγα. Πριν από είκοσι χρόνια παρ’ ολίγον θα είχα εγκατασταθεί μόνιμα με την οικογένειά μου για να εργαστώ εκεί. Όταν επισκέφθηκα για πρώτη φορά τη Λευκωσία το 1990, ανακάλυψα μια μεσογειακή, νωχελική πόλη, που έμοιαζε με ό,τι θυμόμουν από τη δεκαετία του ’60 στη Θεσσαλονίκη. Όταν πήγα δέκα χρόνια μετά, έμαθα ότι η αστική συγκοινωνία ήταν πολύ υποβαθμισμένη, γιατί τη χρησιμοποιούσαν μόνο οι οικονομικοί μετανάστες. Κάθε κυπριακή οικογένεια, μου έλεγαν, είχε ήδη από τότε 2-3 αυτοκίνητα.
Η Κύπρος, στηριγμένη στην εργατικότητα των κατοίκων της και εκμεταλλευόμενη τα συγκριτικά της πλεονεκτήματα, κατόρθωσε να σταθεί όρθια στα ερείπια της τουρκικής εισβολής και έφτασε σε υψηλά επίπεδα ευημερίας. Το Κυπριακό έτρεχε παράλληλα, αλλά όχι με την ίδια επιτυχία. Η φράση «κάθε πέρσι και καλύτερα» έγινε συνώνυμο των σχεδίων λύσης και το πρόβλημα περιπλεκόταν ακόμη περισσότερο. Τα 2004 η διεθνής κοινότητα κατέβαλε για πρώτη ουσιαστικά φορά μια σοβαρή και ολοκληρωμένη προσπάθεια, γνωστή ως σχέδιο Ανάν. Οι ελπίδες αναπτερώθηκαν, αλλά όσοι και όσες περίμεναν ότι η διαίρεση του νησιού θα γίνει παρελθόν, απογοητεύτηκαν. Η ελληνική πλευρά το απέρριψε με συντριπτική πλειοψηφία. Η Κύπρος μπήκε στην ΕΕ χωρίς επίλυση του προβλήματος.
Στη μεγαλόνησο πάντα περίσσευε ο ηρωισμός. Όμως δεν είναι κάθε εποχή ηρωική. Υπάρχουν στιγμές που εκείνο που χρειάζεται είναι καθαρό μυαλό, σωστός υπολογισμός του συσχετισμού δυνάμεων, σωστές συμμαχίες. Αυτές τις μέρες η Κύπρος βρέθηκε στο χείλος του γκρεμού, ένα βήμα πριν τη χρεοκοπία. Ζήτησε η ίδια την ευρωπαϊκή αλληλεγγύη και την ευρωπαϊκή συνδρομή. Της προσφέρθηκε μια κακή λύση, συμμετείχε όμως η ίδια στη διαμόρφωσή της, ιδιαίτερα όπως φαίνεται στο χειρότερο τμήμα της, το λεγόμενο κούρεμα των μικροκαταθετών. Ανεύθυνες πολιτικές ηγεσίες, τόσο στο νησί όσο και στην Ελλάδα, επιχείρησαν να σπρώξουν τον λαό της Κύπρου σε μια περιπέτεια δίχως επιστροφή, μόνο και μόνο για να δοκιμάσουν τις ιδεοληψίες τους. Μετά την απόρριψη της κακής λύσης έμεναν μόνο οι χειρότερες.
Είμαι ευτυχής που, παρά τις προσπάθειες των λαϊκιστών πολιτικών, τόσο της Κύπρου όσο και της Ελλάδας, τελικά η Κύπρος γλίτωσε τη χρεοκοπία και πορεύεται σε ευρωπαϊκή λύση εντός του ευρώ. Λύση επώδυνη, αλλά από την πρώτη στιγμή η μόνη που διασφαλίζει τα ζωτικά συμφέροντα της Κύπρου. Κυρίως την γεωπολιτική της ασφάλεια. Μέσα στον ορυμαγδό ξεχάσαμε τους 40.000 τούρκους στρατιώτες, την κατοχή του βόρειου τμήματος, τη διαίρεση του νησιού. Εύχομαι η Κύπρος να βρει τη δύναμη όχι μόνο να ορθοποδήσει αλλά και να ενωθεί. Μια ενωμένη Κύπρος μέσα στην ΕΕ θα είναι ζηλευτή σε φίλους και εχθρούς.
*Ο Ορέστης Καλογήρου είναι καθηγητής ΑΠΘ, μέλος της Προσωρινής Επιτροπής Πρωτοβουλίας της Δυναμικής Ελλάδας.