Του Χρήστου Φασλή*
Ο χώρος της ελληνικής σοσιαλδημοκρατίας θα χρειαστεί το χρόνο του για να ανακάμψει και να επανέλθει. Κρίσιμο για όσες πολιτικές δυνάμεις αναλάβουν το βάρος αυτής της ανασυγκρότησης, είναι να μελετήσουν τι πρέπει να αλλάξει και τι όχι για να είναι το εγχείρημα τους αποτελεσματικό όχι μόνο για τις ίδιες, αλλά κυρίως για την δοκιμαζόμενη, σήμερα, Ελλάδα.
Φαίνεται ότι θα περάσουν χρόνια για να μπορέσει η ευρύτερη κεντροαριστερή παράταξη να επουλώσει τις πληγές της.
Οι προ ενός έτους διπλές εθνικές εκλογές κατέδειξαν μεταξύ άλλων και την σχεδόν ολική κατάρρευση του ΠΑ.ΣΟ.Κ. και τη συνεπακόλουθη μείωση της ευρύτερης κοινωνικής επιρροής που είχε τη δεδομένη χρονική στιγμή ο κεντροαριστερός πολιτικός λόγος.
Καίτοι το ΠΑ.ΣΟ.Κ. ξεκίνησε πριν από σαράντα χρόνια από αριστερή ιδεολογική αφετηρία, με την πάροδο των ετών μετεξελίχθηκε σε καθεστωτικό κόμμα εξουσίας, με την ιδεολογία του να έχει πλησιάσει σε εξαιρετικό βαθμό αυτήν της κεντροδεξιάς. Δεδομένων των ανωτέρω και λόγω της ήδη τετραετούς οικονομικής και κοινωνικής κρίσης που βιώνει η πατρίδα μας, το ΠΑ.ΣΟ.Κ. γκρεμίστηκε από τα πάλαι ποτέ ποσοστά του με τη σφραγίδα κυρίως των παραδοσιακών δυνάμεων που το στηρίζανε.
Φαίνεται ότι θα περάσουν χρόνια για να μπορέσει η ευρύτερη κεντροαριστερή παράταξη να επουλώσει τις πληγές της. Και είναι πολύ πιθανό, ότι η ναυαρχίδα της ανασυγκρότησης δε θα είναι το ΠΑ.ΣΟ.Κ., ως πολλαπλά φθαρμένο πολιτικό προϊόν. Το ερώτημα που προκύπτει εν προκειμένω είναι ποιες είναι οι αλλαγές που πρέπει να γίνουν για να ανασυσταθεί ο συγκεκριμένος πολιτικός χώρος; Και μπορεί ο ΣΥ.ΡΙΖ.Α. με δεδομένη την ήδη από καιρό φιλοευρωπαϊκή στροφή του, να παίξει ρόλο καταλύτη στη συγκεκριμένη περίπτωση;
Δύο είναι τα σημεία που -κατά τη γνώμη μου- πρέπει να επαναπροσδιορίσει ιδεολογικά ο εν λόγω πολιτικός χώρος.
Πρώτον είναι ο επαναπροσδιορισμός της έννοιας της πατρίδας και του έθνους. Πέρασαν πολλά χρόνια που αποτελούσε ντροπή ή ταμπού και μόνο η αναφορά των συγκεκριμένων λέξεων, όχι μόνο από πολίτες και στελέχη προσκείμενα στο χώρο της Κεντροαριστεράς, αλλά και από πολίτες και στελέχη που ανήκαν στο χώρο της Κεντροδεξιάς(!). Η συγκεκριμένη κατάσταση έκανε ζημιά και στην πατρίδα αλλά και στους προαναφερόμενους πολιτικούς χώρους. Δημιούργησε έναν αποστεωμένο πολιτικό λόγο που δεν είχε αναφορά σε λέξεις όπως είναι το εθνικό συμφέρον και η ίδια η πατρίδα. Και άφησε πολιτικό και ιδεολογικό χώρο προς εκμετάλλευση για τις δυνάμεις της ριζοσπαστικής δεξιάς και εθνικιστικής ακροδεξιάς (ΛΑ.Ο.Σ. & Χρυσή Αυγή). Αλλοίμονο, όμως, αν η πρόταξη του εθνικού συμφέροντος και του καλού της πατρίδας, αποτελεί ζητούμενο μόνο για συγκεκριμένους ιδεολογικούς χώρους… Αντιθέτως, πρέπει να αποτελεί ζητούμενο που να διαπερνά διακομματικά όλο το πολιτικό φάσμα και που μέσα σε πλαίσια δημοκρατικά και προστασίας των εν ευρεία έννοια ανθρωπίνων δικαιωμάτων, θα αποτελεί δίχτυ προάσπισης για τα εθνικά και -γιατί όχι- και για τα ευρωπαϊκά συμφέροντα (πατρίδα μας είναι και η Ευρώπη, άλλωστε, μετά την Ελλάδα!).
Το δεύτερο κρίσιμο σημείο της ανασυγκρότησης του εν λόγω πολιτικού χώρου, είναι η διαφοροποίηση από έναν αμετροεπώς παροχολογικό πολιτικό λόγο, σε έναν λόγο που έχει να κάνει με την αναγνώριση και υποστήριξη, κατά το μέγιστο τρόπο, των κοινωνικών δικαιωμάτων. Πρέπει, δηλαδή, να αντικατασταθεί η πελατειακή σοσιαλδημοκρατία που ‘έθρεψε’ αρκετές γενιές της μεταπολίτευσης, με την αληθινά ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία που ασπάζεται τις αρχές της μεικτής οικονομίας με κοινωνικό πρόσωπο. Που χωρίς φοβικότητα αποδέχεται την ύπαρξη της ιδιωτικής πρωτοβουλίας σε όλους τους τομείς της οικονομίας και εστιάζει στη δημιουργία ισχυρού και αξιόπιστου δημόσιου τομέα, ιδίως στους τομείς της υγείας, της παιδείας και της εσωτερικής & εξωτερικής ασφαλείας.
Με δεδομένες τις παραπάνω επισημάνσεις, κρίσιμος -λόγω μαζικότητας- θα μπορούσε να αποδειχτεί ο ρόλος του ΣΥ.ΡΙΖ.Α. Στο μέτρο που υιοθετεί παρωχημένα τριτοδρομικά ιδεολογικά και πολιτικά πρότυπα δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι θα το πετύχει. Το πιθανότερο, σε αυτή την περίπτωση, είναι να αποδειχθεί ότι ο βασιλιάς είναι γυμνός και να συμπαρασυρθεί σε άγνωστα μονοπάτια εν τέλει και η ίδια η Ελλάδα.
Όπως έγραψα και στην αρχή ο χώρος της ελληνικής σοσιαλδημοκρατίας θα χρειαστεί το χρόνο του για να ανακάμψει και να επανέλθει. Πιθανότερο δε, είναι αυτό να γίνει ερήμην του ΣΥ.ΡΙΖ.Α. Κρίσιμο για όσες πολιτικές δυνάμεις αναλάβουν το βάρος αυτής της ανασυγκρότησης, είναι να μελετήσουν τι πρέπει να αλλάξει και τι όχι για να είναι το εγχείρημα τους αποτελεσματικό όχι μόνο για τις ίδιες, αλλά κυρίως για την δοκιμαζόμενη, σήμερα, Ελλάδα.
*Ο Χρήστος Φασλής είναι δικηγόρος – διαμεσολαβητής CEDR και μέλος της Προσωρινής Επιτροπής Πρωτοβουλίας της Δυναμικής Ελλάδας.