Του Αχιλλέα Γραβάνη*
Οι συνθήκες διαμορφώνουν μία νέα κατάσταση στο πολιτικό σύστημα και πιέζουν για πολιτικές διεργασίες προσαρμογής.
Η δημοσιονομική προσαρμογή προχωρά και αποδίδει, με την τρι-κομματική Κυβέρνηση όμως να προωθεί με βήμα σημειωτόν τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις που θα έδιναν μεσο-μακροπρόθεσμη προοπτική στην ελληνική οικονομία και την δυνατότητα ανασύστασης ενός δίκαιου, δημογραφικά έλλογου και μακροπρόθεσμα βιώσιμου κοινωνικού κράτους, αναγκαίου για την στήριξη των χειμαζόμενων από την κρίση πολιτών, ιδιαίτερα των ανέργων. Φαίνεται ότι μάλλον οι αγορές έχουν καταγράψει τις αλλαγές στην ελληνική οικονομία και προσανατολίζονται στην δανειακή στήριξη της, κάποια στιγμή στο επόμενο 16μηνο.Οι πολιτικές συνθήκες έχουν αλλάξει, η πίεση στην Κεντροαριστερά ένθεν και εκείθεν θα αυξάνει διαρκώς και νέες πολιτικές προσωπικότητες έχουν αναδειχθεί στον χώρο και ήδη επικοινωνούν οριζόντια.
Οι συνθήκες διαμορφώνουν μία νέα κατάσταση στο πολιτικό σύστημα και πιέζουν για πολιτικές διεργασίες προσαρμογής:
– Η ΝΔ σχεδιάζει την ανανέωση, κοιτάζοντας και προς τον χώρο του Κέντρου. Διαφαίνεται ότι οι σχετικές πολιτικές κινήσεις θα εκδηλωθούν με τον επερχόμενο ανασχηματισμό της Κυβέρνησης και στο επικείμενο συνέδριο της και θα πιέσουν πολιτικά τον χώρο του Κέντρου και της Κεντροαριστεράς. Η προσπάθεια δημιουργίας μίας ευρωπαϊκής Κεντροδεξιάς παράταξης με την επιθετική “ενσωμάτωση” κεντρώων μεταρρυθμιστών είναι το εμφανές ζητούμενο.
– Ο ΣΥΡΙΖΑ δείχνει επίσης σημάδια “συστημικής” προσαρμογής, οι “ενοχλημένοι” ακραίοι οργανώνονται και μάλλον δεν θα αργήσει να εκδηλωθεί η εσωτερική σύγκρουση. Η αποχώρηση ή απομόνωση των ακραίων θα δώσει την δυνατότητα αποτελεσματικότερης εμφάνισης του “νέου συντεχνιακού ΠΑΣΟΚ”. Η αλλαγή αυτή θα κάνει ευκολότερη την στρατολόγηση υποστηρικτών και στελεχών της Κεντροαριστεράς.
– Τα κόμματα και οι κινήσεις της Κεντροαριστεράς συνεχίζουν την αμήχανη πορεία τους, πελαγοδρομώντας μεταξύ του πολιτικού τους “αυτισμού” (της δυσκολίας δηλαδή να επεξεργασθούν τις επερχόμενες αλλαγές), των ασυνάρτητων ιδεοληψιών τους, των προβληματικών δια-προσωπικών σχέσεων και του πολιτικού ναρκισσισμού των επικεφαλής τους, και βέβαια την επιθετική αντίληψη στελεχών τους για “μικρό, δικό μας όμως μαγαζί” που διασφαλίζει την πολιτική τους και για μερικούς και την βιοποριστική επιβίωση. Σημαντικοί άνθρωποι του χώρου έχουν “κουραστεί” από τις διαρκείς και ασυνάρτητες παλινωδίες και μεταναστεύουν ήδη πολιτικά σε κόμματα όπως η Δράση, που μετά τις ανεπιτυχείς προσπάθειες για κοινοβουλευτική εκπροσώπηση, δείχνει να έχει επεξεργασθεί το μήνυμα των εκλογικών αποτυχιών, περιορίζοντας τις ακραία οικονομίστικες θέσεις και υποδεχόμενη σημαντικές προσωπικότητες του Κεντροαριστερού χώρου που επιδιώκουν μία περισσότερο “κεντρώα” ταυτότητα.
Η πολιτική πίεση από πολλές πλέον πλευρές στην Κεντροαριστερά συμπληρώνεται και από την εύλογη φθορά των συμμετεχόντων κομμάτων της στην Κυβέρνηση (ΠΑΣΟΚ, ΔΗΜΑΡ): εάν η τρι-κομματική Κυβέρνηση πετύχει βασικός κερδισμένος θα είναι το μεγαλύτερο κόμμα και ο Πρωθυπουργός της, εάν δεν τα καταφέρει τα μικρά κόμματα θα υποστούν την κοινή της μοίρα.
Στους εκτός συστήματος και χωρίς “προσωπική ατζέντα” πολίτες της Κεντροαριστεράς είναι πλέον περισσότερο από εμφανές ότι ο αυτοκτονικός κατακερματισμός της αποτελεί ουσιαστικό πρόβλημα για την πολιτική, οικονομική και κοινωνική σταθερότητα της χώρας. Το πρόβλημα έχουν συνειδητοποιήσει και πολλά στελέχη των κομμάτων και κινήσεων της. Δυστυχώς, ο πολιτικός χρόνος περιορίζεται πλέον σημαντικά για την Κεντροαριστερά, θα αποκτά δε “αγχώδη” χαρακτηριστικά πλησιάζοντας στις επικείμενες ευρωεκλογές που μπορεί να είναι “πολυδιάστατες”. Επείγει, όσο υπάρχει ακόμη χρόνος, η αύξηση της “πίεσης” μέσα στα κόμματα αλλά και στις κινήσεις για “συνεννόηση και συμπόρευση”.
Καταλυτικό ρόλο στην όλη προσπάθεια ίσως είχε μία “επιτροπή ανεξάρτητων προσωπικοτήτων” του χώρου, προερχόμενων από την πολιτική, την επιστήμη, την οικονομία, την τέχνη, που θα αναλάμβανε την πρόσκληση και τον συντονισμό της “συζήτησης” σε θέματα όπως οι μεταρρυθμίσεις στο πολιτικό σύστημα, στην οικονομία/ αναπτυξιακή πολιτική, στο κοινωνικό κράτος, στην παιδεία, στην εξωτερική πολιτική και την θέση της χώρας στην διαμορφούμενη νέα Ευρώπη. Το ότι ανάλογες προηγούμενες προσπάθειες δεν απέδωσαν δεν σημαίνει ότι νέες προσπάθειες θα έχουν την ίδια τύχη. Οι πολιτικές συνθήκες έχουν αλλάξει, η πίεση στην Κεντροαριστερά ένθεν και εκείθεν θα αυξάνει διαρκώς και νέες πολιτικές προσωπικότητες έχουν αναδειχθεί στον χώρο και ήδη επικοινωνούν οριζόντια. Οι “βεβαιότητες” των ηγεσιών θα υφίστανται την διαρκή τριβή της πολιτικής ανεκπλήρωτης και σμίκρυνσης προσωπικών φιλοδοξιών και στρατηγικών. Η από κάτω προς τα πάνω ανασύσταση της Κεντροαριστεράς είναι εφικτό ζητούμενο.
* Ο Αχιλλέας Γραβάνης είναι καθηγητής Φαρμακολογίας στο Τμήμα Ιατρικής του Πανεπιστημίου Κρήτης και μέλος της Επιτροπής Πρωτοβουλίας της κίνησης “Δυναμική Ελλάδα”.