Του Γιώργου Παπαδάκη*
Αποτελεί πλέον κοινοτοπία – τα σχολεία χρειάζεται να εκπαιδεύσουν τα παιδιά ώστε αυτά να μπορέσουν να αντεπεξέλθουν σε επαγγέλματα τα οποία δεν υπάρχουν ακόμα. Ως εκ τούτου, χρειάζεται να επικεντρωθούμε περισσότερο στην ανάπτυξη δεξιοτήτων και ικανοτήτων αντί για τη στείρα διδασκαλία περιεχομένου.Ο ρόλος των πολιτιστικών ιδρυμάτων
Τέτοιες ικανότητες περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων την ικανότητα να εντοπίζεις πληροφορίες και να κρίνεις την εγκυρότητά τους, την ικανότητα να συνδυάζεις γνώσεις από διαφορετικά πεδία και τη δυνατότητα να εφαρμόζεις υπάρχουσα γνώση σε νέα προβλήματα. Περιλαμβάνουν επίσης την ικανότητα να εντοπίζεις και να κατανοείς προβλήματα και ανάγκες, τη δημιουργικότητα (δηλαδή την ικανότητα να βρίσκεις λύσεις νέες και με αξία για το εκάστοτε θέμα), την αυτοπεποίθηση και την αυτογνωσία, την ικανότητα να συνεργάζεσαι, να αναλαμβάνεις ευθύνες, να κινητοποιείς τους γύρω σου, καθώς και την τάση να εξερευνάς και να μαθαίνεις συνεχώς.
Ιδρύματα όπως το Science Gallery του Δουβλίνου, το Waag Society του Άμστερνταμ ή το Arts Catalyst του Λονδίνου, συνδυάζουν τις επιστήμες, την τεχνολογία και τις τέχνες και συνεργάζονται με σχολεία για τη διοργάνωση εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων που συνδυάζουν διαφορετικά πεδία γνώσεων και καλλιεργούν δεξιότητες όπως οι παραπάνω.
Οι δραστηριότητες είναι έτσι σχεδιασμένες ώστε να δίνουν δημιουργική ελευθερία αλλά και ευθύνη στους μαθητές, οι οποίοι ως εκ τούτου κάνουν τη δραστηριότητα κτήμα τους.
Για παράδειγμα, μαθητές του σχολείου erasmus δημιούργησαν διαδραστική εγκατάσταση στον τοίχο του σχολείου τους, η οποία μετατρέπει την κίνηση σε ήχο. Εργάστηκαν σε ομάδες για την ανάπτυξη της ιδέας, τη δημιουργία του κυκλώματος αισθητήρων, τον προγραμματισμό της αλληλεπίδρασης και το σχεδιασμό ήχου. Όλα αυτά σε συνεργασία με τεχνικούς και καλλιτέχνες του κέντρου CKC.
Σε ένα άλλο παράδειγμα, ο καλλιτέχνης Haseeb Ahmed εκθέτει έμβρυα ψαριού-ζέβρα σε τοξίνες και μετατρέπει τους παραμορφωμένους σκελετούς τους σε αρχιτεκτονικές φόρμες με τη μέθοδο της τρισδιάστατης εκτύπωσης. Σε συνεργασία με σχολεία παραδίδει σχετικά εργαστήρια σε έφηβους όπου αρχιτεκτονική, βιολογία και τεχνολογία συνδυάζονται.
Οι επιπτώσεις της συμμετοχής σε τέτοια εργαστήρια είναι πολλαπλές. Μερικές παρουσιάζονται παρακάτω.
-Οι συμμετέχοντες μαθαίνουν πλείστα νέα τεχνολογικά μέσα και τρόπους για να τα χειρίζονται. Ενίοτε δε, μαθαίνουν νέες μεθόδους για να χρησιμοποιούν παρωχημένο εξοπλισμό (π.χ. μετατροπή παλιών webcams σε μικροσκόπια).
-Η σχολική γνώση μπαίνει σε εμπειρικό πλαίσιο. Τυπικά, η σχολική γνώση παρέχεται μέσα από βιβλία, χωρίς οι μαθητές να έχουν πρακτική αντίληψή της. Εργαστήρια όπως τα παραπάνω παρέχουν βιωματική αντίληψη της σχολικής θεωρίας.
-Συχνά, κάποιοι μαθητές έχουν πρότερη γνώση επί θεμάτων της δραστηριότητας. Έτσι, επιδεικνύουν μεθόδους σε συμμαθητές και δασκάλους τους. Αυτό όχι μόνο έχει σημαντική αξία αφ’ εαυτού, αλλά και εξοικειώνει τους μαθητές σε νέες ιεραρχίες στην εκπαιδευτική δραστηριότητα. Εξάλλου, στις διάφορες δραστηριότητες ακολουθούνται διαφορετικές παιδαγωγικές πρακτικές οι οποίες ενισχύουν την πολλαπλότητα εμπειριών. Ακόμη η συνεργασία σχολείου και εξωσχολικού οργανισμού συστήνει στους συμμετέχοντες νέες ιδέες για τους οργανισμούς στους οποίους μπορεί να επιτελεστεί εκπαιδευτική δραστηριότητα.
-H μαθητική συμμετοχή συνήθως απαιτεί συνεργασία μεταξύ ατόμων και ομάδων, ενώ ενίοτε απαιτεί αυτοοργάνωση ή/και ηγεσία.
-Η πολύπλευρη γνώση των εργαστηρίων εξοικειώνει τους συμμετέχοντες με νέες μεθόδους, τεχνολογίες και υπηρεσίες και συνεπώς με διαφορετικά επαγγέλματα με τα οποία θα μπορούσαν να ασχοληθούν στο μέλλον.
-Τέλος, οι δραστηριότητες συχνά εντρυφούν τους συμμετέχοντες σε αφηρημένες έννοιες όπως το σύστημα, η διαδραστικότητα, η αισθητική, η ασχήμια στα παραπάνω παραδείγματα.
Εδώ μπορείτε να κατεβάσετε την εργασία μου που περιλαμβάνει περαιτέρω παραδείγματα, συμπεράσματα και εκτενή θεωρία για τη δημιουργικότητα, την καινοτομία και τις σχετικές προδιαθέσεις, ικανότητες και δεξιότητες. Ζητώ συγγνώμη διότι για λόγους συντομίας, στο άρθρο μου αναφέρομαι μονάχα στο αρσενικό φύλο (καθηγητές, δάσκαλοι, μαθητές) ενώ ασφαλώς εννοώ και τα δύο.
*Ο Γιώργος Παπαδάκης είναι μέλος των Δυναμικών Νέων.