Της Λίνας Παπαδοπούλου*
Μπορεί για τη συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων πολιτών η Χρυσή Αυγή να είναι μία εγκληματική οργάνωση, λόγω της διαρκούς και οργανωμένης παράνομης δράσης της, αλλά στα μάτια του νόμου δεν είναι (ακόμη), λόγω του τεκμηρίου της αθωότητας. Τι θα γίνει, όμως, αν οι κατηγορίες που έχουν ήδη απαγγελθεί σε πλήθος ηγετικών της στελεχών αποδειχτούν και υπάρξει τελεσίδικη ή/και αμετάκλητη καταδίκη τους; Θα μπορεί και πάλι η Χρυσή Αυγή να πάρει μέρος στις εκλογές; Σύμφωνα με την κρατούσα στη συνταγματική θεωρία άποψη, ναι, αφού το άρθρο 29 Συντ. δεν επιτρέπει τη θέσπιση διαδικασίας απαγόρευσης πολιτικών κομμάτων.O νομοθέτης είναι ελεύθερος να θεσπίσει ή όχι διαδικασία απαγόρευσης
Η ανάγνωση αυτή ερείδεται στην ιστορική ερμηνεία, καθώς στην αναθεωρητική Βουλή του 1975 η ΝΔ απέσυρε πρότασή της να προβλεφθεί ρητά στο Σύνταγμα η απαγόρευση κόμματος, κατά το πρότυπο του άρθρου 21 παρ. 2 του γερμανικού Συντάγματος, λόγω της σφοδρής αντίθεσης των κομμάτων της αντιπολίτευσης και του πολιτικού κλίματος συμφιλίωσης μεταξύ νικητών και ηττημένων του Εμφυλίου.
Αν ξαναδιαβάσουμε, όμως, το άρθρο 29 παρ. 1 Συντ και προσφύγουμε στη λογικοσυστηματική και τελεολογική ερμηνεία, σε αρμονία με τις θεμελιώδεις αρχές της συνταγματικής δημοκρατίας, ως λαϊκής κυριαρχίας και κράτους δικαίου, προκύπτει ότι μια οργάνωση είναι κόμμα αν η δράση και η οργάνωσή της εξυπηρετούν την ελεύθερη λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος. Συνεπώς, μπορεί ο συντακτικός νομοθέτης του 1975 να μην επέβαλε τη διά εκτελεστικού νόμου πρόβλεψη απαγόρευσης κόμματος, αλλά ούτε και την απέκλεισε.
Ενώ δηλαδή το γερμανικό μοντέλο της «μαχόμενης δημοκρατίας» επιβάλλει την ύπαρξη διαδικασίας απαγόρευσης -μάλιστα και στην περίπτωση που όχι μόνο η συμπεριφορά των οπαδών του, αλλά και οι σκοποί ενός κόμματος υποσκάπτουν τη δημοκρατία- στο ελληνικό μοντέλο ο νομοθέτης είναι ελεύθερος να θεσπίσει ή όχι διαδικασία απαγόρευσης. Αν, όμως, το κάνει, μπορεί να τη στηρίξει μόνο στην οργάνωση και τη δράση, όχι στους σκοπούς και στην ιδεολογία του κόμματος και των οπαδών του. Το αν μια τέτοια διαδικασία είναι πολιτικά αλυσιτελής ή όχι, είναι θέμα του κοινού και όχι του συντακτικού νομοθέτη, κατά το ελληνικό Σύνταγμα.
*Η Λίνα Παπαδοπούλου είναι Επίκουρη Καθηγήτρια στο ΑΠΘ και μέλος της Προσωρινής Επιτροπής Πρωτοβουλίας της Δυναμικής Ελλάδας.