Του Μελέτη Ρεντούμη*
Ενας από τους πλέον δυναμικούς τομείς της ελληνικής οικονομίας και ίσως ο μοναδικός που δείχνει τάσεις αντιστροφής όσον αφορά την κρίση, είναι ο Τουρισμός και όλες οι συναφείς υπηρεσίες που υπάγονται στο τουριστικό προϊόν.Είναι σημαντικό ν’ απευθυνθούμε με σχέδιο και όχι αποσπασματικά σε νέες αναδυόμενες αγορές.
Τα στοιχεία με το τέλος της τουριστικής σεζόν για το 2013, δείχνουν ότι οι ξένοι τουρίστες θα ξεπεράσουν πιθανώς τα 18 εκατ. που είναι ρεκόρ τουλάχιστον 6ετίας, δηλαδή στα προ κρίσης επίπεδα. Μάλιστα, τα αναμενόμενα έσοδα θα κινηθούν στα 12 δισ. ευρώ που είναι όντως ικανοποιητικά για τη μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος.
Αρκεί όμως το παραπάνω νούμερο; Είναι ποσοτικό το θέμα; Η απάντηση είναι σαφώς και όχι. Αυτό που πρέπει να κοιτάξουμε είναι ποιες είναι οι υποδομές της χώρας, ποιες συνέργειες μπορούμε να πετύχουμε για να γίνουμε ολοένα και πιο ανταγωνιστικοί.
Η μέση κατά κεφαλή δαπάνη των τουριστών ξεπερνά μετά βίας τα 500 ευρώ, ενώ υπάρχουν διαφοροποιήσεις ανάλογα με τη χώρα προέλευσης. Για παράδειγμα, οι τουρίστες από τη Ρωσία φαίνεται να δαπανούν άνω των 1.000 ευρώ σε κάθε τους διαμονή μερικών ημερών, σχεδόν διπλάσιο από την αντίστοιχη διαμονή των υπολοίπων Ευρωπαίων.
Είναι σημαντικό λοιπόν ν’ απευθυνθούμε με σχέδιο και όχι αποσπασματικά σε νέες αναδυόμενες αγορές, όπως της Ρωσίας, Κίνας, Ινδίας αλλά και της γείτονος Τουρκίας, καθώς δείχνουν τάση αύξησης του βιοτικού τους επιπέδου, αλλά και αύξηση του αριθμού των εύπορων πολιτών τους.
Η διαδικασία αυτή έχει οικονομική διάσταση καθώς θ’ απαγκιστρώσει τους ξενοδόχους από τους Ευρωπαίους tour operators που κλείνουν τις τιμές δύο χρόνια πριν και ναι μεν δίνουν εγγυήσεις αλλά οδηγούν τις τιμές σε υπερβολικά χαμηλά επίπεδα τα οποία δεν καλύπτουν πολλές φορές το μέσο μεταβλητό κόστος των all inclusive πακέτων.
Θα πρέπει λοιπόν ο κλάδος με αναβαθμισμένες τουριστικά υπηρεσίες που μπορούν να χρηματοδοτηθούν από το ΕΣΠΑ, όπως ανακαινίσεις μονάδων ή δημιουργία ειδικών εγκαταστάσεων αναψυχής, να οδηγήσουν τις τιμές υψηλότερα με συμμαχίες από τις αναδυόμενες αγορές που προανέφερα. Αυτό το γεγονός θα δημιουργήσει πίεση και στους μεγάλους πράκτορες της Ευρώπης να κατανοήσουν ότι το ποιοτικό τουριστικό προϊόν κοστίζει μεν αλλά προσφέρει πραγματικές υπηρεσίες και δημιουργεί διατηρησιμότητα στις αφίξεις.
Ένα άλλο σημείο που πρέπει να σταθούμε είναι οι συνέργειες και η απλοποίηση των αδειοδοτήσεων. Εχει ήδη ψηφιστεί το νομοσχέδιο για τα condo-hotels που αποτελεί θεσμό συνιδιοκτησίας, με λειτουργική ενοποίηση των μονάδων όταν είναι όμορες ή τέμνονται από φυσικά εμπόδια. Σίγουρα η διαδικασία εξοικονομεί κόστη και τα κάνει ανταγωνιστικά αλλά πρέπει να υπάρχει και ένα στρατηγικό σχέδιο από το Υπουργείο για το ποιες περιοχές πρέπει να μπουν σε προτεραιότητα και με ποια χρηματοδοτικά εργαλεία.
Εκτός όμως από τα παραπάνω που εξειδικεύονται με τροπολογίες και νομοσχέδια η μεγάλη εικόνα του τουρισμού αφορά συνολικά τις υποδομές της χώρας, δηλαδή λιμενικές υποδομές π.χ. προβλήτες, μαρίνες, περιφερειακά αεροδρόμια και αυτοκινητοδρόμους. Αν δεν προχωρήσει άμεσα η αξιοποίησή τους μέσω του ΤΑΙΠΕΔ και δεν ξεπαγώσουν τα έργα οδικών δικτύων που σέρνονται, τότε θα μιλάμε για ημίμετρα.
Τέλος, είναι επιτακτική η ανάγκη για ανάπτυξη της κρουαζιέρας όπως ισχύει παγκόσμια καθώς μόνο οι ξενοδοχειακές μονάδες δεν επαρκούν για την άντληση των εσόδων. Παρά την άρση του cabotage, οι μεγάλες εταιρίες δεν έχουν καταστήσει τα μεγάλα λιμάνια της χώρας home ports προδίδοντας τις μεγάλες ελλείψεις σε ασφάλεια και υποδομές. Όμως η αύξηση των αφίξεων είναι σημαντική που σημαίνει ότι πρέπει να εκμεταλλευθούμε όλες τις δυνατότητες που έχουμε με σχέδιο και χωρίς μικροκομματικές σκοπιμότητες.
Ο Τουρισμός είναι η μεγάλη μας ευκαιρία να ξεκινήσει η ανάκαμψη της οικονομίας και να οδηγηθούμε σε διατηρήσιμο πρωτογενές πλεόνασμα που θα μας οδηγήσει ταχύτερα στην έξοδο προς τις αγορές και σε απεξάρτηση από νέα πακέτα στήριξης και δανεικών.
*Ο Μελέτης Ρεντούμης είναι οικονομολόγος τραπεζικός και μέλος της Πολιτικής Γραμματείας της Δυναμικής Ελλάδας.