Του Ορέστη Καλογήρου*
Τις ημέρες αυτές όλοι και όλες συγκλονιστήκαμε από την υπόθεση της μικρής Μαρίας, που φέρεται ως θύμα απαγωγής από ζεύγος ρομά. Ένα κύμα αγανάκτησης εναντίον των πιθανών δραστών, ένα κύμα συμπάθειας για το κοριτσάκι και υπερπροβολή του θέματος από τα ΜΜΕ και τα κοινωνικά δίκτυα. Σε μία παρόμοια είδηση όμως δεν συγκλονιστήκαμε το ίδιο, δεν ξέσπασε το ίδιο κύμα αγανάκτησης προς τους θύτες ούτε το ίδιο κύμα συμπάθειας προς το θύμα, δεν υπήρξε υπερπροβολή από τα ΜΜΕ και τα κοινωνικά δίκτυα. Σε ένα εξαιρετικό ρεπορτάζ στην εφημερίδα «Καθημερινή» η Μαρία Δεληθανάση περιγράφει την αθλιότητα της απαγωγής μιας Ουκρανής από ελληνικό κύκλωμα σωματεμπόρων, τα απίστευτα μαρτύρια και εξευτελισμούς που υπέστη, ώστε να υποχρεωθεί να εκδίδεται, αλλά κυρίως τη στάση της τοπικής κοινωνίας. Ο ιερέας του χωριού, οι γυναίκες των ανδρών-πελατών, ο εκπρόσωπος της τοπικής αυτοδιοίκησης, ο δημοσιογράφος, ο ευυπόληπτος επιχειρηματίας προσέτρεξαν ως μάρτυρες υπεράσπισης του κατηγορούμενου για την απαγωγή και τη σωματεμπορία, που καταδικάστηκε τελικά με βαριά ποινή. Η πρώτη υπόθεση απαγωγής της Μαρίας έφερε μαζί της και ένα κύμα ρατσισμού εναντίον των ρομά, ενώ η δεύτερη υπόθεση απαγωγής της Ουκρανής δεν έφερε μαζί της κανένα κύμα ρατσισμού εναντίον των Ελλήνων. Παράδοξο! Στην περίπτωση του ζεύγους ρομά ενοχοποιήθηκε συλλήβδην η κοινότητα των τσιγγάνων, ενώ στην περίπτωση της οικογένειας σωματεμπόρων δεν ενοχοποιήθηκε ολόκληρη η κοινότητα των Ελλήνων! Φυσικά το πρώτο είναι παράλογο και το δεύτερο είναι το σωστό. Και οι δύο υποθέσεις όμως είναι εξίσου αποκρουστικές. Το εμπόριο βρεφών και το εμπόριο γυναικών είναι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος. Γκρίζες ζώνες παραβατικότητας, στις οποίες συμμετέχουν -στην πραγματικότητα είναι συνένοχα- μεγάλα τμήματα της κοινωνίας και επαγγελματίες υπεράνω πάσης υποψίας.Η χώρα μας έχει καταδικαστεί πολλές φορές για πράξεις και (κυρίως) παραλείψεις σχετικά τόσο με την παραβίαση στοιχειωδών δικαιωμάτων των ελλήνων πολιτών της κοινότητας των ρομά όσο και για τη βάναυση παραβίαση των δικαιωμάτων των γυναικών θυμάτων του trafficking.
Η χώρα μας έχει καταδικαστεί πολλές φορές για πράξεις και (κυρίως) παραλείψεις σχετικά τόσο με την παραβίαση στοιχειωδών δικαιωμάτων των ελλήνων πολιτών της κοινότητας των ρομά όσο και για τη βάναυση παραβίαση των δικαιωμάτων των γυναικών θυμάτων του trafficking. Τα παιδιά ρομά ζουν σε συνθήκες πλήρους κοινωνικού αποκλεισμού και υφίστανται βία τόσο «εξωτερική» από την πολιτεία και την κοινωνία όσο και «εσωτερική» από την ίδια την κοινότητα των ρομά. Στη χώρα μας υπάρχουν φορείς που γνωρίζουν σε βάθος το πρόβλημα. Η κύρια υπόδειξή τους, που στοχεύει στην προστασία των δικαιωμάτων των παιδιών αλλά και των ενηλίκων ρομά, είναι η αστική και δημοτική καταγραφή τους. Οι ρομά με «χαρτιά» είναι προστατευμένοι και από την εκμετάλλευση και από την εξώθηση σε παραβατικότητα. Αυτό το γνωρίζουν πολύ καλά οι άθλιοι σωματέμποροι και για αυτό το πρώτο πράγμα που κάνουν είναι να αφαιρέσουν τα «χαρτιά» από τα θύματά τους. Το εμπόριο βρεφών και το εμπόριο γυναικών είναι ντροπή. Πολιτεία και κοινωνία οφείλουν να το πολεμήσουν με όλα τα μέσα.
*Ο Ορέστης Καλογήρου είναι καθηγητής ΑΠΘ, μέλος της Προσωρινής Επιτροπής Πρωτοβουλίας της Δυναμικής Ελλάδας.