της Λίνας Παπαδοπούλου
Πάνω από πέντε χρόνια τώρα, μεγάλο μέρος του ελληνικού λαού, πιστεύοντας μια ρητορεία αντιμνημονιακή, πείστηκε ότι υπήρχε κάπου, κρυμμένη από αργυρώνητους πολιτικούς, μια λύση μαγική για την Ελλάδα. Και πως θα αρκούσε ένας έντιμος μαχητικός πολιτικός -ο Σαμαράς ή ύστερα ο Τσίπρας- για να τη βάλει σε λειτουργία με το μαγικό ραβδί του. Θα ήταν ένα παραμύθι για μικρά παιδιά, αν δεν συνοδευόταν με υιοθέτηση λόγου διχαστικού και σκοταδιστικού, με ύβρεις και δόση ισχυρή ανορθολογισμού – πώς αλλιώς να γίνουν πιστευτά τα παραμύθια;
Η απομάγευση ολοκληρώθηκε πριν από λίγες μέρες με υπερψήφιση προαπαιτούμενων για τρίτη συμφωνία, παρόμοια με τις προηγούμενες. Ψήφος παραδοχή ότι, εντέλει, το δίλημμα ήταν από την αρχή και μέχρι σήμερα το ίδιο: μνημόνιο με σκληρή δημοσιονομική προσαρμογή εντός του ευρώ ή επιστροφή σε εθνικό νόμισμα πριν ή μετά από μια χρεοκοπία. Η δεύτερη απομάγευση αφορά οικονομία και θεσμούς: δημοψηφίσματα -έστω και αντισυνταγματικά σαν το δικό μας- και εκλογές, νόμοι και αποφάσεις των δικαστηρίων από μόνα δεν παράγουν χρήμα, ούτε και εξαλείφουν το χρέος, όσες επιτροπές κι αν στήσει μια Βουλή. Χρειάζονται δουλειά στην πραγματική οικονομία, οργάνωση και επιχειρηματική καινοτομία, σε σταθερό πολιτικό και νομικό τοπίο.
Εξάλλου, στην παγκοσμιοποιημένη μας υφήλιο, κυρίως στην Ευρώπη, και ιδίως όταν χρωστάς και θέλεις δανεικά, η εθνική δημοκρατία δεσμεύει μόνον εσένα, όχι τους έξω. Αν θέλεις σήμερα πραγματικά δημοκρατία, μόνον σε ευρωπαϊκό επίπεδο μπορείς να την αναζητάς. Μιλώντας για δημοκρατία στο κράτος σου και μόνον, είναι σαν να μιλάς για την ηγεμονία των δυνατών κρατών επί των αδυνάτων, αφού επιλέγεις να στηρίζεσαι σε διακυβερνητική διακυβέρνηση. Είναι αυτή η τρίτη απομάγευση.
Η τελευταία απομάγευση θα αφορά τον Τσίπρα. Τον μάγο του αντιμνημονίου και της πολιτικής υποκρισίας, τον νέο πολιτικό με το παλαιοκομματικό προφίλ, το συμπαθές του πρόσωπο και τα πολλά του προσωπεία, τον ικανότατο σαν μάγο στους τακτικισμούς, που όμως δεν επαρκούν αν λείπει η πολιτική στρατηγική με βάθος. Αυτή θα είναι και η πιο σκληρή -για όσους τον πίστεψαν, αλλά όχι μόνο- απομάγευση. Μα θα αργήσει ακόμη. Γιατί θα αργήσουν να (επαν)έλθουν ο ορθολογισμός και η καθαρή και αυτοκριτική ματιά σε όσους μαγεύτηκαν από τα παραπάνω παραμύθια.
* Η Λίνα Παπαδοπούλου είναι Αναπληρώτρια καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου στο Τμήμα Νομικής του ΑΠΘ και μέλος της Επιτροπής Πρωτοβουλίας της Δυναμικής Ελλάδας