Του Θανάση Παπαδόπουλου*
Το Διεθνές Αεροδρόμιο Αθηνών ξεκίνησε σαν έργο με την ίδρυση της εταιρείας Αερολιμήν Αθηνών Α.Ε. τον Ιούνιο του 1996. Παραδόθηκε σε λειτουργία στις 28 Μαρτίου του 2001. Ο διαγωνισμός μέσω του οποίου ανατέθηκε στο Γερμανικό consortium κατασκευαστικών εταιρειών υπό την Hochtief ξεκίνησε το 1991 επί κυβέρνησης Κωνσταντίνου Μητσοτάκη με υπουργό ΠΕ.ΧΩ.ΔΕ τον Στέφανο Μάνο και η σύμβαση υπεγράφη το 1996 επί κυβέρνησης Κώστα Σημίτη με υπουργό ΠΕ.ΧΩ.ΔΕ τον Κώστα Λαλιώτη.Σήμερα η κυβέρνηση θυμίζει τον Έλληνα υπεργολάβο του πιο πάνω περιστατικού που αποκομμένη από την κοινωνία, διαπραγματεύεται και συμπεριφέρεται εγωϊστικά σαν να βρίσκεται στο κέντρο του κόσμου, αδυνατώντας να κατανοήσει ότι η διαπραγμάτευση πρέπει να λαμβάνει υπόψη το σύνολο της κοινωνίας.
Και στίς δυο περιπτώσεις απαιτήθηκαν 5 χρόνια.
Αφενός το ελληνικό κράτος χρειάστηκε 5 χρόνια για να διαχειριστεί πολιτικά ένα δημόσιο έργο με δυο κυβερνήσεις να διεκδικούν δάφνες ικανότητας έναντι του ελληνικού λαού. Η μεν πρώτη διεκδίκησε την πατρότητα του μοντέλλου κατασκευής BOOT (Build – Own – Operate –Transfer) ενω η δεύτερη την τελική διαπραγμάτευση της σύμβασης μειώνοντας το συμφωνηθέν κόστος κατά κάποια δις δραχμές.
Αφετέρου η κατασκευάστρια κοινοπραξία χρειάστηκε 5 και κάτι χρόνια για να ολοκληρώσει το έργο της κατασκευής του αεροδρομίου των Σπάτων.
Με την επαγγελματική μου ιδιότητα είχα την τύχη να βρεθώ κοντά στις διάφορες εταιρείες του κατασκευαστικού consortium και να διαπιστώσω επανειλημμένα σε διάφορα έκτακτα γεγονότα, σημαντικά η λιγότερο σημαντικά, την έμφαση και την προσήλωση που οι διευθυντές του έργου έδιναν στο χρονοδιάγραμμα και στην ανάκτηση του χαμένου χρόνου σε κάθε στάδιο.
Κατά την διάρκεια συνάντησης προόδου ενός υποέργου γύρω στο τέλος Οκτωβρίου 1999 βρέθηκα μάρτυρας της παρακάτω στιχομυθίας ανάμεσα σε Γερμανό Project Manager και τον Διευθύνοντα Σύμβουλο Ελληνικής εταιρείας υπεργολάβου:
– Πότε θα μας παραδοθεί ακριβώς το δικό σας κομμάτι; Στην σύμβαση έχετε αναφέρει 45 ημέρες. Το χρειαζόμαστε στις 19 Δεκεμβρίου το αργότερο. Θα είμαστε εντάξει;
– 19 Δεκεμβρίου είναι Χριστούγεννα. Δεν προλαβαίνουμε λόγω των διακοπών. Μετά τα Χριστούγεννα.
– Να πούμε στις 27 Δεκεμβρίου; Θα είστε εντάξει τότε;
– Όχι στις 27 είμαστε κλειστά για γιορτές. Μετα τις γιορτές μπορούμε.
– Μέχρι πότε είστε κλειστά;
– Μέχρι την πρωτοχρονιά.
– Τότε να πούμε 3 Ιανουαρίου. Είμαστε σύμφωνοι;
– Με τις χαμηλές τιμές που σας δώσαμε βάλτε καλύτερα 15 Ιανουαρίου για να είμαστε σίγουροι.
Τελικά η ομάδα έργου λειτούργησε παρακάμπτοντας την παραπάνω παράλογη και αντιεπαγγελματική συμπεριφορά του υπεργολάβου που αδυνατούσε να κατανοήσει οτι το δικό του μικρό κομμάτι επηρέαζε το συνολικό έργο και διαπραγματευόταν χρόνους ολοκλήρωσης και κόστος σαν να ήταν μόνος του και μάλιστα μετά την υπογραφή της σύμβασης. Το τμήμα αυτό τελικά δεν καθυστέρησε χάρη στην εφευρετικότητα κάποιων Ελλήνων μηχανικών και του διευθυντή έργου που επιτάχυναν κατά πολύ άλλα κομμάτια του αναδιατάσσοντας εκ βάθρων τον χρονικό προγραμματισμό.
Σήμερα η κυβέρνηση θυμίζει τον Έλληνα υπεργολάβο του πιο πάνω περιστατικού που αποκομμένη από την κοινωνία, διαπραγματεύεται και συμπεριφέρεται εγωϊστικά σαν να βρίσκεται στο κέντρο του κόσμου, αδυνατώντας να κατανοήσει ότι η διαπραγμάτευση πρέπει να λαμβάνει υπόψη το σύνολο της κοινωνίας, να στοχεύει στο κοινό καλό, να υπολογίζει τις χρονικές ιδιαιτερότητες και ανάγκες κάθε τομέα της οικονομίας, να κατανοεί τον αντίκτυπο των καθυστερήσεων και να εκπονεί διαρκές σχέδιο το οποίο εστιάζει στα σημεία από τα οποία θα αντισταθμίσει οικονομικές απώλειες και χαμένο χρόνο.
Είναι καιρός το πολιτικό σύστημα της χώρας και οι αιρετοί που το υπηρετούν να καταλάβουν ότι αντί να διεκδικούν την δημοσιότητα της υπογραφής ή της αναγγελίας ενός έργου, πρέπει να στοχεύσουν στις δάφνες της έγκαιρης και υπεύθυνης υλοποίησης των υποχρεώσεων που έχουν αναλάβει έναντι του Ελληνικού λαού. Και ότι αυτό, τελικά, είναι εξίσου σοβαρό καθήκον με την υπογραφή μιας σύμβασης.
*Ο Θανάσης Παπαδόπουλος είναι μέλος της Προσωρινής Επιτροπής Πρωτοβουλίας της Δυναμικής Ελλάδας.