Του Μελέτη Ρεντούμη*
Παρατηρούμε τον τελευταίο καιρό και ιδίως όσο κάνει περισσότερο αισθητή την παρουσία του ο χειμώνας, το μέτρο που έλαβε η κυβέρνηση για εξίσωση του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης στο πετρέλαιο θέρμανσης με αυτόν του πετρελαίου κίνησης, να έχει τραγικές κοινωνικές συνέπειες.
Παρατηρούμε τον τελευταίο καιρό και ιδίως όσο κάνει περισσότερο αισθητή την παρουσία του ο χειμώνας, το μέτρο που έλαβε η κυβέρνηση για εξίσωση του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης στο πετρέλαιο θέρμανσης με αυτόν του πετρελαίου κίνησης, να έχει τραγικές κοινωνικές συνέπειες.Ήδη υπολογίζεται μαύρη τρύπα στα κρατικά ταμεία, που ανέρχεται σε 400 εκατομμύρια ευρώ από την Ένωση Βενζινοπωλών Ελλάδας.
Η πρώτη και βασική συνέπεια που απασχολεί την κυβέρνηση καθώς έχει δεσμευθεί σε συγεκριμένα έσοδα από την κατηγορία των καυσίμων λόγω και του νέου μνημονίου, είναι δημοσιονομική και εμφανίζεται ήδη με την μορφή σοβαρής υστέρησης εσόδων.
Πιο συγκεκριμένα ήδη υπολογίζεται μαύρη τρύπα στα κρατικά ταμεία, που ανέρχεται σε 400 εκατομμύρια ευρώ από την Ένωση Βενζινοπωλών Ελλάδας.
Να θυμίσουμε ότι ο στόχος του μνημονίου αναφέρει έσοδα στα 1.5 δις ευρώ από το πετρέλαιο θέρμανσης και όπως γίνεται αντιληπτό η υστέρηση αυτή, δημιουργεί πολλαπλά προβλήματα για κάλυψη του ελλείμματος του τακτικού προϋπολογισμού.
Η κατάσταση όμως στην αγορά είναι απελπιστική και τα στοιχεία δείχνουν πτώση 80% στην κατανάλωση του τριμήνου Οκτωβρίου-Δεκεμβρίου 2012 σε σχέση με αντίστοιχο τρίμηνο του 2011, κατά το οποίο υπήρχε ήδη μειωμένη κατανάλωση λόγω της κρίσης.
Η δεύτερη και σημαντικότερη συνέπεια σχετίζεται με την υγεία των πολιτών που είναι πάνω από οποιοδήποτε μνημόνιο ή κυβερνητική πολιτική.
Τα τελευταία χρόνια η στροφή στη φθηνότερη θέρμανση με χρήση καυσόξυλων στα τζάκια και στις σόμπες, προκαλεί σοβαρή αύξηση στις τιμές των αέριων ρύπων. Η ανάγκη του κόσμου για θέρμανση, η αδυναμία πληρωμής πετρελαίου αλλά και σε συνδυασμό με την ελλειπή ενημέρωση από το κράτος, έχει οδηγήσει σε καύσεις πάσης φύσεως ξύλου από χρωματισμένα μέχρι τοξικά, απ΄όπου μπορούν να βρεθούν , γεγονός που συντελεί στην δημιουργία του φαινομένου της αιθαλομίχλης. Πρόκειται για ένα νέφος που σε συνδυασμό με συγκεκριμένες συνθήκες υγρασίας και αέρα, μπορεί ν’αποβεί πολύ ζημιογόνο για τον ανθρώπινο οργανισμό και να προκαλέσει ακόμα και θανάτους στις ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού και γι’αυτούς που πάσχουν από αναπνευστικά προβλήματα.
Για να καταλάβουμε την έκταση του προβλήματος, θα πρέπει ν’αναφέρουμε ότι ένα παραδοσιακό τζάκι εκλύει στην ατμόσφαιρα 30 φορές περισσότερα σωματίδια από ότι ένας καλά συντηρημένος καυστήρας πολυκατοικίας 25 διαμερισμάτων.
Όλα τα παραπάνω θα είχαν αποφευχθεί αν υπήρχε στοιχειώδης λογική από την κυβέρνηση και βασική γνώση της οικονομικής θεωρίας.
Όταν αυξάνονται οι τιμές ενός αγαθού, είτε μέσω των πρώτων υλών είτε λόγω της έμμεσης φορολογίας, τότε αν το αγαθό είναι πρώτης ανάγκης και υπακούει στο νόμο της ζήτησης, θα οδηγήσει σε αύξηση της ζήτησης των υποκατάστατων αγαθών άρα και στην σταδιακή αύξηση των τιμών τους καθώς και στην προσπάθεια της προσφοράς ν’ανταποκριθεί στην αυξημένη ζήτηση.
Η παραπάνω θεωρία λέει πρακτικά, ότι υπάρχει αύξηση της ζήτησης των εναλλακτικών τρόπων θέρμανσης, όπως είναι τα τζάκια, οι ξυλόσομπες και η χρήση βιομάζας.
Αυτό έχει δημιουργήσει αυτόματα μεγάλες στρεβλώσεις στην αγορά ξυλείας με κατακόρυφη άνοδο των τιμών και παράνομη υλοτομία, αλλά και στην εμφάνιση ακατάλληλων θερμαντικών σωμάτων μέσω της τραγελαφικής και χωρίς κανένα σχεδιασμό απελευθέρωσης της καύσης βιομάζας στα πολεοδομικά συγκροτήματα Αθήνας και Θεσσαλονίκης από τον Νοέμβριο του 2011.
Αυτό λοιπόν που απαιτείται είναι άμεση δέσμη μέτρων για ενίσχυση των ελέγχων λαθρεμπορίας καυσίμων στο πετρέλαιο θέρμανσης και κίνησης, μέσω ηλεκτρονικών διασταυρώσεων, ενώ από την εξίσωση του φόρου θα πρέπει να επιστρέφεται άμεσα στους πολίτες η διαφορά. Τέλος με σωστό έλεγχο και ρύθμιση της αγοράς βιομάζας μπορούν να προέλθουν και αυξημένα φορολογικά έσοδα καλύπτοντας σταδιακά την μαύρη τρύπα στον προϋπολογισμό.
*Ο Μελέτης Ρεντούμης είναι οικονομολόγος τραπεζικός, και μέλος της Προσωρινής Επιτροπής Πρωτοβουλίας της Δυναμικής Ελλάδας.