Του Παναγιώτη Κωστούλα*
Η σοσιαλδημοκρατία του μέλλοντος οφείλει να αφήσει στην άκρη παιδικές ασθένειες. Το δημόσιο συμφέρον και το κοινωνικό όφελος δεν ταυτίζεται με το μεγάλο κράτος. Η νέα κεντροαριστερά οφείλει να είναι αταλάντευτα ευρωπαϊκή και ανυποχώρητα μεταρρυθμιστική.
Δεν υπάρχει σύγχρονη ευρωπαϊκή χώρα χωρίς σοσιαλδημοκρατικό κόμμα εξουσίας. Ολόκληρη η ευρωπαϊκή πολιτική σκηνή χαρακτηρίζεται από την εναλλαγή (ενίοτε και συνεργασία) στην κυβέρνηση ενός σοσιαλδημοκρατικού/κεντροαριστερού κι ενός χριστιανοδημοκρατικού/ κεντροδεξιού κόμματος.Ο πολιτικός χώρος ανάμεσα στον ΣΥΡΙΖΑ και τη ΝΔ ασφυκτιά. Υποεκπροσωπείται. Ψάχνει διέξοδο.
Στην Ελλάδα, μετά τις τεκτονικές αλλαγές που επέφερε στο πολιτικό σκηνικό η οικονομική κρίση τέτοιο κόμμα δεν υπάρχει πλέον. Το ΠΑΣΟΚ έχει συρρικνωθεί και απαξιωθεί, η ΔΗΜΑΡ δείχνει ανήμπορη να ξεπεράσει τις παραδοσιακές αριστερές αγκυλώσεις της και συνέπεια όλων αυτών, ο ζωτικός χώρος της κεντροαριστεράς λεηλατείται από ένα κομματικό μόρφωμα, όπως ο ΣΥΡΙΖΑ που είναι όλος ο λαϊκισμός και οι παθογένειες του μεταπολιτευτικού πολιτικού συστήματος στη συσκευασία του ενός.
Ο πολιτικός χώρος ανάμεσα στον ΣΥΡΙΖΑ και τη ΝΔ ασφυκτιά. Υποεκπροσωπείται. Ψάχνει διέξοδο. Ακόμα και οι πρώην ψηφοφόροι του ΠΑΣΟΚ που έτρεξαν στον ΣΥΡΙΖΑ ελπίζοντας να περισώσουν κάτι από την ευημερία του παρελθόντος αρχίζουν πια να αντιλαμβάνονται ότι οι ουτοπίες τελείωσαν. Η πολιτική πρόσκληση είναι σαφής και λαμβάνει χαρακτηριστικά εθνικού στοιχήματος: η εκ βάθρων επαναθεμελίωση και αναγέννηση της σοσιαλδημοκρατίας στην Ελλάδα.
Άραγε το ζητούμενο είναι απλώς να επιτευχθεί μια νεκρανάσταση; Να αναστηλωθεί ένα γκρεμισμένο οικοδόμημα με παλιά υλικά; Θέλουμε μια επανάληψη του ίδιου έργου που ανέβασε η κεντροαριστερά της μεταπολίτευσης (κρατισμός, πελατειακά δίκτυα, ευνοημένα συνδικάτα, προστασία συντεχνιών, κοινωνική πολιτική με δανεικά); Όχι βέβαια!
Η σοσιαλδημοκρατία του μέλλοντος οφείλει να αφήσει στην άκρη παιδικές ασθένειες. Το δημόσιο συμφέρον και το κοινωνικό όφελος δεν ταυτίζεται με το μεγάλο κράτος. Η νέα κεντροαριστερά οφείλει να είναι αταλάντευτα ευρωπαϊκή και ανυποχώρητα μεταρρυθμιστική. Οφείλει να θέσει πρώτη τα μεγάλα ζητήματα της πάταξης της γραφειοκρατίας, της σταθερότητας του φορολογικού περιβάλλοντος, της αξιολόγησης των δημοσίων υπαλλήλων, της μεταρρύθμισης στα πανεπιστήμια, της περιστολής των περιττών κρατικών οργανισμών, του χτυπήματος των καρτέλ, του σπασίματος των πάσης μορφής μονοπωλίων που νοθεύουν τον ανταγωνισμό εις βάρος του καταναλωτή, της αξιοκρατίας στη στελέχωση του δημοσίου, της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης και της δημιουργίας ευνοϊκού επιχειρηματικού περιβάλλοντος στη χώρα, της επιτάχυνσης απονομής της δικαιοσύνης, της αξιοποίησης της δημόσιας περιουσίας.
Από την άλλη πλευρά οφείλει να εκπονήσει ένα στοχευμένο σχέδιο κοινωνικής προστασίας για τα αδύναμα στρώματα του πληθυσμού, να υποστηρίξει τους ανθρώπους που έχουν πραγματική ανάγκη αντί της πελατειακής διανομής επιδομάτων επί δικαίων και αδίκων, να στηρίξει τη δημόσια παιδεία και υγεία σπάζοντας όμως τη λογική του κρατικού μονοπωλίου στις υπηρεσίες αυτές, να δημιουργήσει ισότητα ευκαιριών για τους ανθρώπους που εισέρχονται στην αγορά εργασίας, να δημιουργήσει δίκτυα προστασίας ανθρώπων που χτυπιούνται από την κρίση (π.χ. απαγόρευση πλειστηριασμών πρώτης κατοικίας), να μιλήσει για την ανάγκη κρατικής παρέμβασης στην οικονομία σε περίπτωση συστημικών κινδύνων (π.χ. ανακεφαλαιοποίηση τραπεζών), να προσωθήσει προοδευτικές αλλαγές, όπως ο διαχωρισμός κράτους-εκκλησίας, η προστασία των κοινωνικών δικαιωμάτων κ.λπ.
Το στοίχημα είναι σίγουρα φιλόδοξο, αλλά η επίτευξή του είναι στο χέρι μας!
*Ο Παναγιώτης Κωστούλας είναι δικηγόρος, μέλος της Προσωρινής Επιτροπής Πρωτοβουλίας της Δυναμικής Ελλάδας.