Της Λίνας Παπαδοπούλου*
Η εικόνα είναι συμβολικά αποκαλυπτική: στο παρελθόν το γελαστό πλήθος κουνούσε γαλανόλευκα σταυροφορούντα σημαιάκια και καμάρωνε τα ομοιόμορφα ντυμένα βλαστάρια του να επιδεικνύουν πόσο ψηλά είναι τα ίδια και πόσο… κοντές οι φούστες τους.
Αφού στο όνομα του «έθνους» γινόταν κάποτε ανεκτή η τιμηματική -μόνο για τους έχοντες και κατέχοντες- ψήφος, γιατί όχι και η τιμηματική παρέλαση;
«Κεκλεισμένων των οδών» πραγματοποιήθηκε αυτήν τη φορά η παρέλαση στην πρωτεύουσα, προκειμένου να αποτραπεί η ματαίωσή της από επίδοξους διαδηλωτές.
Το «έθνος», βέβαια, ήταν εκεί, πάνω σε μια εξέδρα απολύτως ελεγχόμενη: ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας ως αναπαράσταση της «εθνικής ενότητας», οι υπόλοιποι «επίσημοι» αντιπρόσωποι του λαού, η κρατική Εκκλησία και ο στρατός. Το «έθνος» προστάτευαν, εξάλλου, και οι σταθμευμένες κλούβες των ΜΑΤ περιμετρικά της παρέλασης, η οποία πάντως ήταν προληπτικά προστατευμένη από πιθανούς νεαρούς ταραξίες των δημοσίων σχολείων, που αποτελούσαν μειοψηφία έναντι των ιδιωτικών.
Αφού στο όνομα του «έθνους» γινόταν κάποτε ανεκτή η τιμηματική -μόνο για τους έχοντες και κατέχοντες- ψήφος, γιατί όχι και η τιμηματική παρέλαση; Στην πραγματικότητα αυτή, η αποκλείουσα το «πλήθος», είναι η αυθεντική «εθνική» παρέλαση. Γιατί το «πλήθος» έλειπε, ήταν αποκλεισμένο έναν δρόμο παραπάνω, χωρίς πρόσβαση στον χώρο του «έθνους».
Η εικόνα είναι συμβολικά αποκαλυπτική: στο παρελθόν το γελαστό πλήθος κουνούσε γαλανόλευκα σταυροφορούντα σημαιάκια και καμάρωνε τα ομοιόμορφα ντυμένα βλαστάρια του να επιδεικνύουν πόσο ψηλά είναι τα ίδια και πόσο… κοντές οι φούστες τους. Επευφημούσε -ή στη χειρότερη αδιαφορούσε για- τους επισήμους, εκπροσώπους του έθνους. Νομιμοποίηση: εκ του αποτελέσματος. Η δημοκρατική διαβούλευση και η άμεση συμμετοχή: άγνωστες λέξεις. Η Βουλή αποφάσιζε με απόντες τους βουλευτές και τα κόμματα με χαμένα στον ιδιωτικό πλουτισμό τα μέλη τους. Η πλαστική ευημερία με δανεικά ήταν αρκετή για να εξασφαλίσει τη συναίνεση του πλήθους.
Σήμερα το ίδιο «πλήθος» κατέστη επικίνδυνο για το «έθνος». Παραδομένο από καιρό στα μέσα μαζικής ενημέρωσης που τόσα χρόνια χορτάτα από κρατική διαφήμιση στήριζαν το πολιτικό σύστημα, τώρα δεν βρίσκει άλλη διέξοδο από το να άγεται από αργυρώνητους δημοσιογράφους και δημαγωγούς πολιτικούς νέας κοπής και να εκφράζει μια, δικαιολογημένη εν μέρει, αντίδραση με τους γνωστούς, αδικαιολόγητους εν μέρει, τρόπους.
Ανάμεσα στο φαντασιακό «έθνος» και το ρευστό «πλήθος», τότε και τώρα, ασφυκτιά ο «λαός», ως ενιαίο αλλά και εσωτερικά διαφοροποιημένο σύνολο όλων των πολιτών, οργανωμένο από το Σύνταγμα με διαδικασίες άμεσης και έμμεσης συμμετοχής και διαβούλευσης, ως ελεγκτής και ελεγχόμενος, με σαφή δικαιώματα αλλά και υποχρεώσεις.
*Η Λίνα Παπαδοπούλου είναι Επίκουρη Καθηγήτρια στο ΑΠΘ και μέλος της Προσωρινής Επιτροπής Πρωτοβουλίας της Δυναμικής Ελλάδας.