Του Ορέστη Καλογήρου*
Από τη συζήτηση γύρω από το ζήτημα της αναδιάρθρωσης που έβαζε μπροστά το σχέδιο Μόσιαλου, λείπει το πιο κρίσιμο στοιχείο του. Εκείνο που προέβλεπε την αποκομματικοποιημένη, ανεξάρτητη και όχι κρατική-κυβερνητική ραδιοτηλεόραση.
Η αιφνιδιαστική απόφαση του κ. Σαμαρά να κλείσει η ΕΡΤ ΑΕ και ο συμβολισμός της μαύρης οθόνης, πυροδότησε παθιασμένες συζητήσεις. Δεκάδες κείμενα δημοσιεύθηκαν, σχεδόν οι πάντες θυμήθηκαν όψιμα το σχέδιο Μόσιαλου για την αναδιάρθρωση της ΕΡΤ, σχεδόν οι πάντες ξεχνώντας πόσο πολεμήθηκε από σχεδόν τους πάντες, όταν κατατέθηκε σε δημόσιο διάλογο πριν από δύο χρόνια. Από την όλη συζήτηση γύρω από το ζήτημα της αναδιάρθρωσης που έβαζε μπροστά το σχέδιο Μόσιαλου, λείπει το πιο κρίσιμο στοιχείο του. Εκείνο που προέβλεπε την αποκομματικοποιημένη, ανεξάρτητη και με διαφάνεια στη λειτουργία της δημόσια και όχι κρατική-κυβερνητική ραδιοτηλεόραση. Αυτή ήταν η εντολή (mandate) του τότε Υπουργού Επικρατείας Ηλία Μόσιαλου προς την Επιτροπή Αλιβιζάτου, η οποία αδίκως κατηγορείται ότι αποτελούνταν από «νομικούς». Πέρα από τον έγκριτο συνταγματολόγο, η επιτροπή πλαισιώθηκε από επιστήμονες της Διοικητικής Επιστήμης, της Οργάνωσης της Δημόσιας Διοίκησης, του Δικαίου της Επικοινωνίας και των ΜΜΕ.
Η κυβέρνηση, τα κόμματα που την απαρτίζουν, ακόμη και η αντιπολίτευση, μιλούν για την ανάγκη της αναδιάρθρωσης, έχοντας κατά νου, λιγότερο ή περισσότερο, ίσως μια μικρότερη ΕΡΤ, μια οικονομία κλίμακας, συγχωνεύσεις σταθμών και δραστηριοτήτων, συμμάζεμα της σπατάλης. Όλα απαραίτητα. Κανείς όμως δεν βάζει στη δημόσια συζήτηση τον θεσμικό απογαλακτισμό της ΕΡΤ από τον ασφυκτικό κρατικό-κυβερνητικό εναγκαλισμό, όπως έθετε ως προτεραιότητα το σχέδιο Μόσιαλου, για πρώτη φορά στην ιστορία της ΕΡΤ. Ήδη στην πρώτη φράση της αιτιολογικής έκθεσης της Επιτροπής αναφέρεται: «Η δημόσια ραδιοτηλεόραση στην Ελλάδα, κυρίως ως το 1974, χαρακτηρίζεται από έντονη κυβερνητική κηδεμονία, χωρίς ποτέ να μπορέσει να εξελιχθεί σε πραγματική δημόσια υπηρεσία». Το πόρισμα της Επιτροπής Αλιβιζάτου, υλοποιώντας τη βούληση του επισπεύδοντος τότε Υπουργού Ηλία Μόσιαλου για αποκομματικοποίηση και ανεξαρτησία της ΕΡΤ, προβλέπει μια άψογη διαδικασία επιλογής του Εποπτικού Συμβουλίου από ανάδοχο φορέα που αναθέτει την επιλογή σε αναγνωρισμένο πανεπιστημιακό ίδρυμα με «αποδεδειγμένη διεθνή ερευνητική, καθώς επίσης και συμβουλευτική, εμπειρία σε θέματα διοικητικής επιστήμης».
Η μόνη εμπλοκή του Υπουργού Επικρατείας στην όλη διαδικασία ορισμού του Εποπτικού Συμβουλίου είναι να ορίσει ποια από τα δέκα πρόσωπα που θα προτείνει ο ανάδοχος φορέας επιλογής θα είναι τακτικά (επτά μέλη) και ποια αναπληρωματικά (τρία μέλη). Το Εποπτικό Συμβούλιο με ανάλογη άψογη διαδικασία επιλέγει τον Διευθύνοντα Σύμβουλο και τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου. Οι αναφορές αυτές γίνονται για να τονιστεί η ραχοκοκαλιά του σχεδίου Μόσιαλου, που αφορά στην ανεξάρτητη και ακηδεμόνευτη ΕΡΤ. Είναι κάτι που οφείλουν να έχουν υπ’ όψιν τους όσοι ομνύουν σήμερα στο σχέδιο αυτό. Χωρίς τη «ρήτρα» ανεξαρτησίας, η αναδιάρθρωση που όλοι σήμερα επικαλούνται δεν έχει σχέση με το σχέδιο Μόσιαλου. Αυτή είναι η πραγματική θεσμική μεταρρύθμιση και όχι απλώς η (αναγκαία) μείωση της ΕΡΤ και ο (απαραίτητος) περιορισμός της σπατάλης.
*Ο Ορέστης Καλογήρου είναι καθηγητής ΑΠΘ, μέλος της Προσωρινής Επιτροπής Πρωτοβουλίας της Δυναμικής Ελλάδας.