Του Γιώργου Σιακαντάρη*
Η δημοκρατία δεν είναι α λα καρτ κάποιοι να ανατρέχουν στις παραβιάσεις των «άλλων» για να δικαιολογήσουν τις «δικές» τους παραβιάσεις.
Αυτό εδώ το άρθρο είχε δημοσιευτεί για πρώτη φορά στο protagon στις 10-12-2011. Πολύ φοβάμαι πως εκτός από την έκφραση της οργής μου για τον αντιδημοκρατικό τρόπο κλεισίματος της ΕΡΤ τίποτα, απ’ όσα αναφέρω σ’ αυτό δεν θα μπορούσα να αλλάξω. Εκτός ίσως από κάτι ακόμη. Βλέποντας τις εκπομπές που μεταδίδονται αυτή τη στιγμή στις διαδικτυακές εκπομπές της ΕΡΤ θα έλεγα πως το επίπεδο των συνδικαλιστών, αλλά και κάποιων δημοσιογράφων, είναι ακόμη χειρότερο απ΄ αυτό που περιγράφεται στο άρθρο. Βεβαίως αυτό με κανένα τρόπο δεν με κάνει να αλλάξω άποψη για το ότι η απόφαση και ο τρόπος κλεισίματος της ΕΡΤ αποτελεί αντιδημοκρατική εκτροπή. Η δημοκρατία δεν είναι α λα καρτ κάποιοι να ανατρέχουν στις παραβιάσεις των «άλλων» για να δικαιολογήσουν τις «δικές» τους παραβιάσεις. Με τρελαίνουν οι απόψεις που λένε, «ναι εκτροπή, αλλά για θυμήσου τις συμπεριφορές των συνδικαλιστών της ΕΡΤ;». Ναι, τις θυμάμαι, τις έχω στηλιτεύσει πολύ πριν προκύψει το πρόβλημα, αλλά δεν παύω να θεωρώ πως στην υπόθεση κλεισίματος της ΕΡΤ είχαμε μια πολιτικο- ανοιξιάτικη αντιδημοκρατική εκτροπή. Όσοι επιμένουν να ζυγίζουν αντιδημοκρατικές εκτροπές θυμίζουν το ρωσάκι, το οποίο όταν το αμερικανόπουλο, που επισκέπτονταν την τότε Σοβιετική Ένωση, παραπονιόνταν πως πουθενά δεν μπορούσε να βρει σοκολάτες, εκείνο απάντησε, «ναι, καλά, σας είδαμε και εσάς που εκμεταλλεύεστε τους μαύρους». Η αστική φιλελεύθερη δημοκρατία στην οποία πιστεύω είναι μια και ευτυχώς αδιαίρετη.
Παραθέτω εδώ το άρθρο χωρίς καμία αλλαγή
Με έκπληξη σε κάποιο από τα κατά καιρούς δελτία της ΝΕΤ, αφού πλέον έτσι όπως πάνε τα πράγματα χρειάζεται να το παίζουμε στο Lotto για να δούμε πότε η δημόσια τηλεόραση θα έχει δελτίο ειδήσεων, άκουσα τον εκδότη – που όπως θα έλεγε και ο μπακαλόγατος Χατζηχρήστος, ενίοτε εκτελεί και χρέη δημοσιογράφου, κύριο Αντώνη Δελατόλα να δηλώνει ευθαρσώς πώς «πρέπει να πούμε την αλήθεια», η οποία ανάγεται στο ότι για τα πάθη της δημόσιας τηλεόρασης υπεύθυνος είναι ο πρώην υπουργός επικρατείας και κυβερνητικός εκπρόσωπος Ηλίας Μόσιαλος. Από τη στιγμή που το άκουσα είπα, δεν μπορεί κάτι θα ξέρει παραπάνω, τόσα χρόνια εντός και εκτός των εξουσιών είναι ο κος Δελατόλας. Και για να πω τη μαύρη δική μου αλήθεια, βαθιά ανακουφίστηκα.
Πραγματικά είχα φοβηθεί, ότι τόσα χρόνια για το επίπεδο της δημόσιας τηλεόρασης έφταιγε ο κομματισμός και ο λαϊκισμός. Νόμιζα πως αυτά τα φαινόμενα είναι βαθιά ριζωμένα στις κοινωνικές και πολιτικές εξελίξεις της χώρας. Αυτό με άγχωνε ιδιαίτερα, μια που σ’ αυτή την περίπτωση για να αλλάξουν τα πράγματα, χρειάζονται να αλλάξουν οι κοινωνικές δομές και συνειδήσεις. Αν αντιθέτως για τον κομματισμό στη δημόσια τηλεόραση φταίει μόνο ένα πρόσωπο, ο Μόσιαλος συγκεκριμένα, αυτό είναι ιδιαίτερα ανακουφιστικό. Γιατί αυτό σημαίνει, πως τα προβλήματα της δημόσιας τηλεόρασης με την απομάκρυνσή του από το υπουργείο θα λυθούν αυτομάτως.
Η ανακούφιση μου είναι ακόμη μεγαλύτερη, γιατί τώρα αντιλήφθηκα, πως τόσα χρόνια ζούσα σε μια εικονική πραγματικότητα. Γιατί αν κατάλαβα καλά, στα δημόσια ΜΜΕ δεν πραγματοποιούνταν αθρόες προσλήψεις ατόμων ασχέτων με το δημοσιογραφικό επάγγελμα. Αν επίσης κατάλαβα καλά όλα αυτά τα χρόνια στην ΕΡΤ αλλά και στη Γενική Γραμματεία Τύπου δεν υπήρχαν κάποιοι ιδιαίτερα ευσυνείδητοι υπάλληλοι, οι οποίοι καθημερινά βρίσκονταν εκεί και προσέφεραν όλες τους τις δυνάμεις για το καλύτερο αποτέλεσμα την ίδια στιγμή που από την άλλη υπήρχαν εκατοντάδες διπλό και τριπλοθεσίτες, οι οποίοι αν και δεν πατούσαν ποτέ το πόδι τους, μισθοδοτούνταν από το δημόσιο. Προς Θεού όμως αυτοί δεν ήσαν δημόσιοι υπάλληλοι, μια που παράλληλα προσέφεραν τις έμμισθες υπηρεσίες τους σε ανταγωνιστικά ιδιωτικά μέσα ενημέρωσης. Κατάλαβα λοιπόν πως οι πρώτοι, αυτοί που με φιλότιμο και προσπάθεια παρήγαγαν σπουδαίο δημοσιογραφικό έργο δεν επιθυμούν την αξιολόγηση, γιατί ως γνωστό το δημοσιογραφικό επάγγελμα δεν αξιολογείται. Είναι δηλαδή ενάντια στη δημοσιογραφική δεοντολογία να δει κανείς αν κάποιος δημοσιογράφος παραπληροφορεί δίνοντας σκόπιμα λάθος πληροφορίες ή μεταφέρει πληροφορίες και στοιχεία που δεν τα έχει θέσει σε διαδικασία επαλήθευσης. Βεβαίως υπήρχαν και δημοσιογράφοι που δεν έκαναν τίποτα απ’ αυτά τα κακά, γιατί στην ουσία δεν έκαναν απολύτως τίποτα για το μέσο που τους μισθοδοτούσε, μια που δεν τους έμενε χρόνος, λόγω εργασίας τους για πολιτικά πρόσωπα και για τα ιδιωτικά μέσα επικοινωνίας.
Αποδεικνύεται πως μόνο τώρα που τίθεται ζήτημα μετατροπής των δημοσιογράφων σε δημόσιους υπαλλήλους (πάντως με τη δημοσιο-υπαλληλοποίηση των δημοσιογράφων διαφωνώ ριζικά), υπάρχει κίνδυνος κομματικής εξάρτισης, ενώ μέχρι σήμερα κανένας πολιτικός προϊστάμενος δεν παρενέβαινε και επέβαλλε κομματικές γραμμές και πρόσωπα στη δημόσια τηλεόραση. Επίσης πάντοτε τηρείτο η δημοσιογραφική δεοντολογία, όπως στη συγκεκριμένη εκπομπή όπου όταν η ρεπόρτερ της ΝΕΤ, ο πρόεδρος της ΠΟΣΠΕΡΤ και ο εκδότης Δελατόλας καταφέρθηκαν κατά του Μόσιαλου, αμέσως η παρουσιάστρια του δελτίου έψαξε να βρει τον κύριο Μόσιαλο για να απαντήσει. Επειδή όμως δεν τον βρήκε την ώρα εκείνη, συνεχίζει ακόμα να τον αναζητεί. Δεν μπορώ να μη επαινέσω τέτοια προσήλωση στη δημοσιογραφική δεοντολογία. Πάντως ομολογώ πως μόνο τώρα, μετά αυτό το διαφωτιστικό δελτίο, κατάλαβα καλά.
Από την άλλη όμως κάτι με τρώει μέσα μου και αναρωτιέμαι μήπως όλα αυτά που επεδίωξε ο Μόσιαλος δεν ήσαν και τόσο κατά των δημόσιων ΜΜΕ; Μήπως για παράδειγμα ο τρόπος και η λειτουργία του BBC έχει να δώσει κάτι καλύτερο από την ΠΟΣΠΕΡΤ του κυρίου Καλφαγιάννη; Έτσι αναρωτιέμαι μήπως αν είχε δοθεί ο κατάλληλος χρόνος και εσωκομματική βοήθεια στον Μόσιαλο να είχε καταφέρει να ανοίξει τον δύσβατο δρόμο της αποκομματικοποίησης των δημόσιων ΜΜΕ. Αναρωτιέμαι αν η αιτία για την κρίση στα δημόσια ΜΜΕ δεν είναι οι προτάσεις Μόσιαλου, αλλά η μη υλοποίηση τους. Σήμερα πάντως οι συνεχείς απεργίες της ΠΟΣΠΕΡΤ οδηγούν τα δημόσια, αλλά δυστυχώς και τα δημοτικά μέσα επικοινωνίας, στον μαρασμό και αναγκάζουν τους πολίτες να καταργούν οι ίδιοι τις συχνότητες αυτών των μέσων. Μήπως τελικά οι υπερασπιστές του δημόσιου χαρακτήρα της ΕΡΤ έχουν μπερδέψει τα όρια διάκρισης του ιδιωτικού από το δημόσιο;
Και τα λέω αυτά ενώ δεν ήμουν απ’ αυτούς που ενθουσιάστηκαν, αντιθέτως καθόλου μα καθόλου δεν πείστηκα, για την οικονομική και οποιαδήποτε άλλη σκοπιμότητα κλεισίματος της ΕΤ1 ή του ποιοτικότατου ραδιοφωνικού σταθμού 9,58 στη Θεσσαλονίκη. Ένας καλύτερος προγραμματισμός θα επεδίωκε να απαλλαγεί η ΕΤ1 από σαβουρο-εκπομπές και να μετατραπεί σε πολιτιστικό κανάλι, αναβαθμίζοντας τις εκπομπές επιστημονικού λόγου και κυρίως τις ιδιαίτερα ποιοτικές εκπομπές της για το βιβλίο ή τα υπέροχα ντοκιμαντέρ του ακούραστου Φώτου Λαμπρινού. Ενώ θα έπρεπε άμεσα να τεθεί θέμα επέκτασης της ισχύος της μετάδοσης των πομπών Τρίτου Προγράμματος, ούτως ώστε τον σταθμό να μην τον ακούν μόνο κάποιες προνομιούχες περιοχές.
Ελπίζω πάντως το δελτίο ειδήσεων της ΝΕΤ να ανακαλύψει κάποια στιγμή τον Μόσιαλο και να τον ρωτήσει γι’ όλα αυτά. Εξάλλου από τον διάλογο ποτέ κανείς δεν έχασε. Ή μήπως δεν κατάλαβα καλά και κάποιοι χάνουν από τον διάλογο;
*Ο Γιώργος Σιακαντάρης είναι Διδάκτωρ Κοινωνιολογίας, επιστημονικός διευθυντής στο ΙΣΤΑΜΕ.