Συνέντευξη του Ηλία Μόσιαλου στην Αγγελική Σπανού.
-Θα γίνει, τελικά, το ιδρυτικό συνέδριο της Δημοκρατικής Παράταξης το φθινόπωρο, το οποίο εξήγγειλε ο Ευ. Βενιζέλος;
Κατά τη γνώμη μου, το συνέδριο της Δημοκρατικής Παράταξης θα έχει νόημα μόνο εφόσον διαμορφώσει ένα σύγχρονο, ευρωπαϊκό μεταρρυθμιστικό κόμμα του Κέντρου – Κεντροαριστεράς, χωρίς ίχνος από τους κάθε είδους λαϊκισμούς του παρελθόντος. Επίσης, θα έχει νόημα εφόσον υπερβαίνει τις κρατικιστικές αγκυλώσεις που ταλάνισαν σχεδόν δυο γενιές Ελλήνων. Τέλος, θα πρέπει να εξασφαλίζει ότι η μελλοντική κυβερνώσα Κεντροαριστερά δε θα έχει καμιά σχέση με τη φαυλότητα και τη διαφθορά που σε μεγάλο βαθμό χαρακτήριζαν παλιά και ένα μέρος του πολιτικού συστήματος. Από την άλλη, δεν έχει νόημα ν΄ απορρίπτει κανείς συλλήβδην το παρελθόν, όχι μόνο γιατί δεν υπάρχει παρθενογένεση στην πολιτική, αλλά επειδή πολλά στοιχεία στο παρελθόν της Κεντροαριστεράς λειτούργησαν ως στοιχεία προόδου και εκσυγχρονισμού. Η ίδρυση του ΑΣΕΠ, ο «Καποδίστριας», ο «Καλλικράτης», η πρόσφατη μεταρρύθμιση των ΑΕΙ (που δυστυχώς εγκαταλείφθηκε από την κυβέρνηση) και πολλά άλλα αποτελούν μερικά καλά παραδείγματα.
-Υπάρχουν στελέχη που λένε ότι αυτό που έχει σημασία είναι να διαφυλαχτεί το λεγόμενο «DNA του ΠΑΣΟΚ».
Κοιτάξτε, εξαρτάται τι έχει κανείς στο μυαλό του όταν μιλάει για DNA. Το DNA αποτελείται από πολλά γονίδια. Αυτό είναι σημαντική πραγματικότητα της Βιολογίας, γιατί διαφορετικά το γενετικό αποτέλεσμα δε θ΄ άλλαζε ποτέ, οι γενιές των έμβιων όντων θα επαναλαμβάνονταν αυτούσιες και βαρετές, ενώ και ο κάθε οργανισμός θα ήταν ευάλωτος. Σ΄ ένα μεγάλο χώρο, όπως ήταν μέχρι πριν λίγα χρόνια το ΠΑΣΟΚ, συνυπήρχαν DNA πολλών ειδών και προελεύσεων. Αλλά τo DNA που πήγε μπροστά τη χώρα, όποτε κυβέρνησε ή συγκυβέρνησε το ΠΑΣΟΚ, σε καμιά περίπτωση δεν ήταν το DNA του λαϊκισμού. Πολύ φοβάμαι πως ακριβώς αυτό το DNA του λαϊκισμού, που έχει καταγραφεί ως «βαθύ ΠΑΣΟΚ», αυτό είναι που κάποιοι θέλουν να διαφυλάξουν, επικαλούμενοι την «ιδεολογική καθαρότητα». Όσοι όμως βλέπουν τα κόμματα σαν στατικούς μηχανισμούς, σαν συμβολικά στερεότυπα ενός παρελθόντος που δεν πρέπει να τ΄ αγγίζει κανείς, αυτοί απλούστατα δεν αντιλαμβάνονται ότι η κοινωνία αλλάζει, οι ανάγκες αλλάζουν και μαζί τους διαφοροποιούνται και οι προτεραιότητες των πολιτών. Τους πολίτες τους ενδιαφέρει η επίλυση των προβλημάτων τους, όχι το DNA και οι μηχανισμοί του παρελθόντος.
-Αν το Ποτάμι δεν μετάσχει (το ξεκαθάρισε ήδη), αν ούτε η ΔΗΜΑΡ πάρει μέρος (το υπαινίχθηκε ο εκπρόσωπος Χ.Μαχαίρας), τότε ποια θα είναι η διαφορά από την Ελιά που πήρε μέρος στις ευρωεκλογές;
Αυτό που επιβάλλεται τους επόμενους λίγους μήνες είναι να ξεκαθαρίσει ο προγραμματικός λόγος του πολιτικού χώρου μεταξύ του ΣΥΡΙΖΑ και της Νέας Δημοκρατίας. Ο ενδιάμεσος αυτός χώρος πρέπει να παρουσιάσει σαφείς και ρηξικέλευθες προτάσεις για τη μεταμνημονιακή Ελλάδα. Αν ο πολιτικός λόγος κυριαρχείται από λαϊκισμό και στο Κέντρο, δεν έχει νόημα κανένα νέο εγχείρημα. Μεγάλο μέρος της κοινωνίας, το οποίο δεν τον ελκύουν τα δυο σημερινά μεγάλα κόμματα, πιέζει για σύγχρονες απαντήσεις και λύσεις στα προβλήματά της. Αυτές οι λύσεις δεν προσφέρονται από τις κρατικοδίαιτες εκδοχές του ΠΑΣΟΚ, της λαϊκής Δεξιάς, του ΣΥΡΙΖΑ. Ζητείται σύγχρονο, μεταρρυθμιστικό Κέντρο. Ας περιγραφεί το πολιτικό πλαίσιο αυτού του εγχειρήματος, ας υπάρξουν εγγυήσεις ισότιμης συμμετοχής κι ας προχωρήσουν οι φορείς απαλύνοντας, κατά το δυνατό, τις μέχρι τώρα μεταξύ τους αντιθέσεις. Η πολυδιάσπαση δεν είναι προς όφελος κανενός. Ζήσαμε την έκπτωση της ΔΗΜΑΡ, αλλά θαυμάσια μπορεί να τη ακολουθήσουν και οι άλλοι, όσο οι βουλευτικές εκλογές θα πλησιάζουν και η πόλωση θ΄ αυξάνεται.
-Μήπως η Ελιά είναι όχημα προς την εξουσία;
Απαντάω εκφράζοντας μόνο τον εαυτό μου. Από το ξέσπασμα της κρίσης, και μετά, οι κυβερνήσεις συνεργασίας δημιουργήθηκαν για να προχωρήσει η δημοσιονομική προσαρμογή και να διευθετηθεί το χρέος της χώρας. Δε δόθηκε λευκή επιταγή συγκυβερνήσεων εσαεί, ούτε σε όλους για όλα. Νομίζω ότι αυτό είπε και ο λαός στις πρόσφατες ευρωεκλογές: ούτε 100% αποδοκιμασία, ούτε 100% επιδοκιμασία. Αυτό που έχει σημασία είναι η ακολουθούμενη πολιτική. Προσωπικά, έχω αρνηθεί υπουργοποιήσεις και ως βουλευτής (πριν γίνω υπουργός), αλλά και από την παρούσα κυβέρνηση (τον Ιούνιο του 2013, για την ΕΡΤ). Θυμίζω ότι αποποιήθηκα τα βουλευτικά προνόμια από πολύ νωρίς, ζητώντας επίσης περιστολή και ορθολογικοποίησή τους για όλους – αυτό σωστά πρότεινε πρόσφατα και η ΝΔ. Επομένως, ούτε η εξουσία μ΄ ενδιαφέρει ως εξουσία, ούτε τα λούσα της. Σε λάθος άνθρωπο έγινε η ερώτηση. Μ΄ ενδιαφέρει μόνο η μεταρρύθμιση προς όφελος της κοινωνίας.
-Όλο και περισσότερα στελέχη του ΠΑΣΟΚ και της ΔΗΜΑΡ μιλούν για την προοπτική συνεργασίας με τον ΣΥΡΙΖΑ σε κυβερνητικό επίπεδο. Λογικό δεν είναι;
Έχω τη γνώμη ότι οι συμμαχίες, για να είναι φερέγγυες, δεν πρέπει να εδράζονται μόνο στα εκλογικά ποσοστά, αλλά προαπαιτούν αρχές, στόχους προγραμματικές συγκλίσεις, σχετικές με το πού πάει η χώρα. Το ξαναλέω: απουσιάζει η κατεύθυνση τού τι χώρα θέλουμε μετά το μνημόνιο. Μια κεντροαριστερή κυβέρνηση θα έπρεπε να στοχεύει σ΄ ένα σύγχρονο κράτος, μεταρρυθμισμένο σύστημα Υγείας, Εκπαίδευση που ν΄ ακολουθεί επιτέλους τη δυτικοευρωπαϊκή . Αυτά απουσιάζουν. Και από την Κεντροαριστερά, αλλά και από την Κεντροδεξιά, όλα παίζονται σε επίπεδο πολιτικών «συγκολλήσεων» και με την επιδίωξη προσωπικής επιβίωσης. Με το ΣΥΡΙΖΑ ή χωρίς, όσοι νιώθουν αληθινή αγωνία για το χώρο του Κέντρου ας καταθέσουν τις επεξεργασίες τους. Εγώ δεν τις βλέπω.
-Γιατί η συζήτηση δεν εστιάζεται σε θέσεις, αλλά στα πρόσωπα;
Ιστορικά, η πολιτική μας κουλτούρα εξαντλούνταν σε συγκρουσιακά ζεύγη, που συνήθως «πατούσαν» σε πρόσωπα: π. Χ. Τρικούπης – Δηληγιάννης, Βενιζέλος – Κωνσταντίνος. Μια τέτοια κουλτούρα προτάσσει το προσωπικό στοιχείο κι αφήνει στην άκρη την πολιτική ουσία, αφού προσωποποιεί τη σύγκρουση. Από την άλλη, πράγματι υπήρξαν ηγέτες που είδαν τη μεγάλη εικόνα: ο Ελευθέριος Βενιζέλος και ο Κωνσταντίνος Καραμανλής αντιλήφθηκαν ότι το μέλλον της χώρας δεν ήταν η εσωστρέφεια, αλλά η συμμετοχή στις διεθνείς εξελίξεις και συσσωματώσεις. Τα κόμματα δεν έχουν κανένα λόγο ύπαρξης ως εναλλασσόμενοι μηχανισμοί εξουσίας, ούτε οι πολιτικοί υπάρχει λόγος να δρουν επί δεκαετίες. Τα κόμματα αξίζουν μόνο ως εστίες παραγωγής εφαρμόσιμων ιδεών. Κάποτε ο Κώστας Σημίτης είχε πει ότι οι Έλληνες πρέπει να είναι «απασχολήσιμοι», με την έννοια ότι, ακολουθώντας τις νέες τεχνολογικές τάσεις, αξίζει ν΄ ανανεώνουν τις δεξιότητες τους. Απασχολήσιμοι θα έπρεπε να είναι και οι πολιτικοί, όχι κολλημένοι στην καρέκλα τους. Η παρουσία τους δεν είναι αυτοσκοπός, πρέπει να υπάρχουν ανώτατα χρονικά όρια στις επάλληλες θητείες.